Ο γυναικολόγος πολλές φορές ερχόμενος σε επαφή με κορίτσια που διανύουν την εφηβεία τους, συστήνει να ολοκληρώνουν το πρόγραμμα του εμβολιασμού που σίγουρα έχουν ξεκινήσει στην παιδική τους ηλικία. Οι εμβολιασμοί στους οποίους πρέπει να υποβληθεί μια κοπέλα που βρίσκεται στην αρχή της εφηβείας είναι: (Δείτε λεπτομερώς τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για τους εμβολιασμούς (2015), στις Χρήσιμες Πληροφορίες της παρούσας ιστοσελίδας στο παράθυρο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών).

1. Εμβόλιο για τον τέτανο και τη διφθερίτιδα τύπου ενηλίκου (TD)

Συστήνεται από την ηλικία των 11 ετών με σκοπό να ανανεώνεται η προστασία για τα δύο αυτά λοιμώδη νοσήματα για 10 χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι με το εμβόλιο αυτό έχουν εκλείψει και στη χώρα μας τα κρούσματα διφθερίτιδας και τετάνου στα παιδιά, ενώ εξακολουθούν να αναφέρονται κάποια κρούσματα τετάνου στους ενήλικες. Τονίζεται ότι ο έφηβος που εμβολιάζεται δεν έχει ανάγκη αντιτετανικού ορού σε συνήθεις τραυματισμούς, ο οποίος προσφέρει μόνο βραχύχρονη προστασία.

Τα τελευταία χρόνια η μεταβολή της επιδημιολογίας και άλλων νοσημάτων, όπως η πολιομυελίτιδα που εκριζώθηκε και ο κοκκύτης που εξακολουθεί να εμφανίζεται όχι μόνο στα παιδιά αλλά και σε εφήβους και ενήλικες, δημιούργησε την ανάγκη παρασκευής εμβολίων που εκτός από τα αντιγόνα για τη διφθερίτιδα και τον τέτανο, περιέχουν και τα αντιγόνα για την πολιομυελίτιδα (αδρανοποιημένοι ιοί) και αντιγόνο (ακυτταρικό εμβόλιο) για τον κοκκύτη.

2. Εμβόλιο για την Ηπατίτιδα Β

Η πλειονότητα των εφήβων έχει εμβολιασθεί με 3 δόσεις του εμβολίου. Στην περίπτωση όμως που κάποιοι δεν έχουν εμβολιαστεί, πρέπει να ανοσοποιηθούν για ένα νόσημα που μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή.

3. Εμβόλιο για την Ηπατίτιδα Α

Η βελτίωση του επιπέδου υγιεινής στη χώρα μας έχει ως αποτέλεσμα η ηλικία που νοσεί κάποιος από τον ιό της ηπατίτιδας Α, να έχει μετατεθεί στην ενήλικο ζωή. Όμως, αν και η ηπατίτιδα Α είναι καλοήθης λοιμώδης νόσος και συχνά ασυμπτωματική στην παιδική ηλικία, ωστόσο μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο και επιπλοκές στους ενήλικες. Η πλειονότητα των εφήβων δεν έχει εμβολιασθεί με το εμβόλιο της ηπατίτιδας Α που γίνεται σε 2 δόσεις (0-6 μήνες) και δεν έχει παρενέργειες. Το εμβόλιο συστήνεται να γίνει, δεδομένου ότι ο ιός μεταδίδεται με μολυσμένο νερό και τρόφιμα, ενώ τα ταξίδια σε χώρες που ενδημεί η νόσος π.χ. Αίγυπτος, Ασία, είναι ιδιαίτερα ελκυστικά στους νέους.

4. Εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο

Το 1996 στη χώρα μας σημειώθηκε έξαρση κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου (σηψαιμία-μηνιγγίτις), από τον μηνιγγιτιδόκοκκο της οροομάδας C με σημαντική θνητότητα. Η οροομάδα C είναι συχνή στην εφηβική ηλικία με τον αυξημένο συγχρωτισμό σε κέντρα και χώρους (clubs και κολλέγια που σπουδάζουν νέοι).

Για τον μηνιγγιτιδόκοκκο υπάρχει το πολυσακχαριδικό εμβόλιο που περιλαμβάνει 2 οροομάδες (μηνιγγιτιδόκοκκος Α +C) και προσφέρει προστασία για 5-10 χρόνια. Το 2001 κυκλοφόρησε και στη χώρα μας το συζευγμένο εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο της οροομάδας C, το οποίο προσφέρει μακρά ανοσία και έχει χορηγηθεί μέχρι σήμερα σε υψηλό ποσοστό παιδιών και εφήβων. Το θετικό αποτέλεσμα του εμβολιασμού είναι πλέον εμφανές, αφού δεν σημειώνονται τα τελευταία χρόνια κρούσματα από την συγκεκριμένη οροομάδα C. Αναμένεται να κυκλοφορήσει και το τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο που θα περιλαμβάνει και άλλες οροομάδες (A+C+W135+Y). Ωστόσο, θα χρειαστεί χρόνος για την παρασκευή εμβολίου και για την οροομάδα Β, που είναι και η πιο συχνή στη χώρα μας. Σημειώνεται ότι οι νέοι που πηγαίνουν για σπουδές στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Αγγλία, πρέπει να έχουν εμβολιασθεί με το μηνιγγιτιδοκοκκικό εμβόλιο.

5. Εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR)

Ο επανεμβολιασμός (δεύτερη δόση) είναι αναγκαίος για την κάλυψη των περιπτώσεων αποτυχίας του πρώτου εμβολιασμού στη βρεφική ηλικία και για την αύξηση των προστατευτικών αντισωμάτων. Υπενθυμίζεται ότι το 1993 σημειώθηκε επιδημία ερυθράς στην χώρα μας με αποτέλεσμα τη γέννηση σημαντικού αριθμού παιδιών με πολλαπλές συγγενείς διαμαρτίες (εμβρυοπάθεια ερυθράς).

6. Εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς

Έχει κυκλοφορήσει στη χώρα μας εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς. Η ανεμευλογιά είναι κατά κανόνα καλοήθης νόσος στα παιδιά, όμως για τους εφήβους και ενήλικες μπορεί να είναι σοβαρή ή και θανατηφόρος. Έφηβοι που δεν έχουν νοσήσει με ανεμευλογιά, πρέπει να εμβολιασθούν με 2 δόσεις εμβολίου (μεσοδιάστημα 6-8 εβδομάδες). Σε περίπτωση που το ιστορικό νόσησης είναι αμφίβολο, συστήνεται έλεγχος αντισωμάτων. Γενικά πρέπει να τονισθεί ότι ο εμβολιασμός σε ένα άτομο που έχει νοσήσει υποκλινικά δεν επιβαρύνει την υγεία του, αλλά αντίθετα αυξάνει τα προστατευτικά αντισώματα. Το εμβόλιο δεν έχει ανεπιθύμητες ενέργειες, ωστόσο επειδή περιέχει ζώντες ιούς αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της κύησης.

7. Εμβόλιο για τον πνευμονιόκκοκο (για άτομα υψηλού κινδύνου).

8. Εμβόλιο για την εποχική γρίππη (για άτομα υψηλού κινδύνου).

9. Εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων ή κονδυλωμάτων ( HPV)

Είναι εμβόλιο, που με κλινικές μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι είναι αποτελεσματικό και ασφαλές. Η κυκλοφορία του ξεκίνησε από το 2006 και έχει χορηγηθεί σε εκατομμύρια κοπέλες σε όλο τον κόσμο. Προστατεύει από τα κονδυλώματα του αιδοίου και του κόλπου και σε ένα μεγάλο ποσοστό από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Δεν προσφέρει προστασία απέναντι σε όλους τους τύπους του ιού HPV και για αυτό οι σεξουαλικά ενεργές γυναίκες πρέπει να μην ξεχνούν τον ετήσιο γυναικολογικό τους έλεγχο και το τεστ Παπ. Το καλύτερο είναι να γίνεται πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών μεταξύ 12 και 15 ετών. Το δοσολογικό σχήμα είναι 3 δόσεις που γίνονται στο μπράτσο της κοπέλας ενδομυικά στους χρόνους 0 , 2 και 6 μήνες και οι εμπορικές ονομασίες τους GARDASIL (τετραδύναμο) και CERVARIX (διδύναμο).Σύμφωνα με το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού του 2015, από την ηλικία των 11 ετών μπορούν πλέον να εμβολιάζονται τα κορίτσια κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), ενώ το εμβόλιο μπορεί να γίνει δωρεάν και σε ομοφυλόφιλους άνδρες κάτω των 26 ετών. Σύμφωνα με το νέο εμβολιαστικό πρόγραμμα που ισχύει από τις 22 Ιανουαρίου του 2015, η ανοσοπροστασία έναντι του ιού HPV, στελέχη του οποίου έχουν ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, συστήνεται πλέον να ξεκινά στα κορίτσια από την ηλικία των 11 ετών, αντί των 12 ετών που ίσχυε μέχρι πρότινος. Συγκεκριμένα, μεταξύ 11 και 15 ετών το εμβόλιο θα γίνεται σε 2 (δύο) δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών. Για τις ηλικίες μετά τα 15 έτη προβλέπεται η χορήγηση 3 (τριών) δόσεων του εμβολίου. Να σημειωθεί ότι, το εμβόλιο κατά του HPV μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2016 θα χορηγείται στις γυναίκες 18-26 ετών δωρεάν, ενώ μετά από το χρονικό αυτό ορόσημο, ο εμβολιασμός θα είναι δωρεάν μόνο για την ομάδα 11-18 ετών. Για πρώτη φορά όμως στο νέο Πρόγραμμα Εθνικού Εμβολιασμού προβλέπεται και η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου σε ομοφυλόφιλους άνδρες, κάτω των 26 ετών.