Ο κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων είναι μια εξέταση που πραγματοποιείται για να διαπιστωθεί το ποσοστό των «σπασιμάτων» του DNA στα σπερματοζωάρια κατά τη διαδικασία της απόπτωσης. Η απόπτωση είναι ένας φυσιολογικός μηχανισμός κυτταρικής «αυτοκτονίας» με τη συμμετοχή δομικών αλλοιώσεων, όπως το σπάσιμο της αλυσίδας του DNA (γενετικό υλικό) σε μικρότερου μήκους τμήματα. Εάν υπάρξει αποσυντονισμός στο μηχανισμό της απόπτωσης του σπέρματος, με αποτέλεσμα αυξημένο αριθμό αποπτωτικών σπερματοζωαρίων, μπορεί να μειωθούν οι πιθανότητες για μια επιτυχή γονιμοποίηση και εγκυμοσύνη.

Πιο συγκεκριμένα, ο υψηλός βαθμός κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων ευθύνεται για:

• επαναλαμβανόμενες αποβολές
• χαμηλό ποσοστό γονιμοποίησης και μεγάλο ποσοστό αποβολών σε προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης
• χαμηλή ποιότητα των εμβρύων
• αποτυχία εμφύτευσης του εμβρύου στη μήτρα

Μελέτες έχουν δείξει ότι η γονιμοποιητική ικανότητα του σπέρματος με κατακερματισμένο DNA σε ποσοστό > 30% μειώνεται κατά 15 φορές τουλάχιστον, ενώ ο ρυθμός αυτόματων αποβολών αυξάνεται κατά 1,7 φορές.

Ο κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων οφείλεται σε παράγοντες, όπως η έκθεση σε τοξίνες ή χημικές ουσίες που προέρχονται είτε από την ατμόσφαιρα είτε από το σύγχρονο τρόπο ζωής και τη δίαιτα που ακολουθεί ο κάθε άνθρωπος, το κάπνισμα και το έντονο σωματικό στρες. Είναι μια κατάσταση που μπορεί να συμβαίνει ακόμη και σε δείγματα με καλή συγκέντρωση, κινητικότητα και μορφολογία σπερματοζωαρίων, δηλαδή άντρες που έχουν κατά τα άλλα φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα.

Η εργαστηριακή ανάλυση περιλαμβάνει την ανάλυση τουλάχιστον 500 σπερματοζωαρίων σε φρέσκο δείγμα σπέρματος και το αποτέλεσμα δίνεται ως ποσοστό σπερματοζωαρίων με κατακερματισμένο DNA (%).

Ο κατακερματισμός του DNA είναι αναστρέψιμη διαδικασία καθώς η χορήγηση βιταμινών και αντιοξειδωτικών από τον θεράποντα ιατρό έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωσή του. Εάν δεν παρατηρηθεί βελτίωση μετά την θεραπεία αυτή, τότε το ζευγάρι μπορεί να σκεφτεί για κάποια από τις τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.