Τι είναι η καισαρική τομή;

Καισαρική τομή είναι τρόπος τοκετού με τον οποίο το μωρό εξέρχεται κατά την γέννησή του όχι από τον κόλπο αλλά από τομή που γίνεται στα κοιλιακά τοιχώματα και στη μήτρα της εγκύου.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για καισαρική τομή;

Οι λόγοι για τους οποίους μια γυναίκα μπορεί να οδηγηθεί σε καισαρική τομή είναι πάρα πολλοί. Οι πιο συχνοί από αυτούς είναι:

• Πολύδυμη κύηση (δίδυμος, τρίδυμος κλπ.)
• Έμβρυο με ισχιακή, λοξή ή εγκάρσια προβολή.
• Έμβρυο με ανώμαλη κεφαλική προβολή.
• Μη εξέλιξη του τοκετού. Συσπάσεις που ενώ είναι έντονες και συχνές δεν ανοίγουν τον τράχηλο και το κεφάλι του μωρού δεν κατεβαίνει στον κόλπο.
• Πρόπτωση ομφαλίου λώρου.
• Παθολογικό καρδιοτοκογράφημα γνωστό και ως <<αλλοιώσεις παλμών>>.
• Μακροσωμία του εμβρύου δηλαδή πολύ μεγάλο έμβρυο.
• Προδρομικός πλακούντας ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά ή σκεπάζει τον τράχηλο.
• Λοιμώξεις της μητέρας όπως ενεργός έρπης αιδοίου, κονδυλώματα που φράσουν την είσοδο του κόλπου, μητέρα που πάσχει από AIDS.
• Ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης κύησης, υπερτασική νόσος της κύησης, προεκλαμψία – εκλαμψία, σύνδρομο HELLP.
• Πρόωρος τοκετός με πολύ χαμηλό βάρος γέννησης.
• Αποκόλληση πλακούντα.
• Προηγηθείσα καισαρική τομή.
• Επιθυμία της εγκύου.

Μπορώ να ζητήσω να γεννήσω με καισαρική τομή;

Ναι φυσικά είναι δικαίωμα της κάθε γυναίκας να αποφασίσει τον τρόπο τοκετού, όμως πριν οδηγηθείτε εύκολα σε αυτή την απόφαση ενημερωθείτε από το γιατρό σας για τα θετικά και τα αρνητικά μιας τέτοιας απόφασης. Η καισαρική είναι αρκετά ασφαλής επέμβαση, όμως αποτελεί ένα μεγάλο χειρουργείο που αυξάνει τον κίνδυνο θρομβοεμβολικών επεισοδίων, περιορίζει τον αριθμό των τοκετών (το πολύ μέχρι τέσσερις) και αυξάνει τον κίνδυνο προδρομικού πλακούντα σε επόμενη κύηση.

Μπορώ να γεννήσω με κολπικό τοκετό εάν έχει προηγηθεί καισαρική τομή;

Ναι θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κάτω από κάποιες αυστηρές προϋποθέσεις που πρέπει να γίνουν καλά κατανοητές από τη γυναίκα και το σύντροφό της. Έχει σημασία ο αριθμός των προηγούμενων τοκετών με καισαρική, εάν προηγήθηκε διαστολή του τραχήλου πριν την εκτέλεση της προηγούμενης καισαρικής και αν θα υπάρχει άμεσα διαθέσιμο προσωπικό – χειρουργική αίθουσα και διασταυρωμένο αίμα σε περίπτωση επιπλοκών.

Ποια η προετοιμασία που χρειάζεται να γίνει πριν τη διενέργεια της καισαρικής τομής;

Πριν την καισαρική τομή θα σας τοποθετηθεί φλεβοκαθετήρας και θα σας χορηγηθεί ορός και θα σας πάρουνε και λίγο αίμα για να πραγματοποιηθούν κάποιες βασικές εξετάσεις αίματος και διασταύρωση. Ο ορός είναι απαραίτητος για τη σωστή ενυδάτωση που απαιτείται πριν την αναισθησία και για να χορηγηθούν κάποια φάρμακα κατά τη διάρκεια του χειρουργείου (αντιβίωση, μητροσυσπαστικά, αναισθησιολογικά φάρμακα). Η περιοχή στο κάτω μέρος της κοιλιάς θα πλυθεί και θα σας ξυρίσουν στο σημείο που θα γίνει η τομή αν υπάρχουν τρίχες στην περιοχή. πιθανώς να σας χορηγηθεί αντιβίωση μία ώρα πριν το χειρουργείο και πιθανώς να σας γίνει κλύσμα. Θα τοποθετηθεί επίσης ουροκαθετήρας γιατί η ουροδόχος κύστη πρέπει να παραμένει άδεια κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Αυτό το τελευταίο μπορεί να γίνει πριν ή μετά τη χορήγηση της αναισθησίας. 

Τι είδους αναισθησία θα χορηγηθεί;

Συνήθως χορηγούμε περιοχική αναισθησία (επισκληρίδιο, ραχιαία ή συνδυασμένη). Γίνεται με χορήγηση φαρμάκου στην σπονδυλική στήλη της επιτόκου. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης η γυναίκα είναι ξύπνια και μπορεί να αντικρύσει άμεσα μετά τη γέννηση το παιδί της. Επίσης έχει καλή μετεγχειρητική αναλγησία. Η γενική αναισθησία με διασωλήνωση της εγκύου χορηγείται σπάνια και μόνο σε επείγουσες περιπτώσεις που δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για περιοχική αναισθησία.

Ποια είναι τα βήματα εκτέλεσης της καισαρικής τομής;

Τομή χαμηλή εγκάρσια 1,5 – 2 εκατοστά από την ηβική σύμφυση και μήκους 10 – 15 εκατοστά (σπανιότερα γίνεται κάθετη από τον ομφαλό μέχρι λίγο πάνω από την ηβική σύμφυση). Μετά το δέρμα, κόβουμε το υποδόριο λίπος, την απονεύρωση των μυών, διαχωρίζουμε τους μυς και συλλαμβάνουμε το περιτόναιο. Μόλις ανοίξουμε το περιτόναιο μπαίνουμε στην κοιλιά όπου αναγνωρίζουμε τη μήτρα και την ουροδόχο κύστη. Συνήθως κάνουμε κατάσπαση της κυστεομητρικής πτυχής και μετά κόβουμε χαμηλά εγκάρσια τη μήτρα μέχρι τον αμνιακό σάκο. Μόλις μπούμε στην ενδομήτρια κοιλότητα, βοηθούμε με κατάλληλους χειρισμούς την έξοδο του εμβρύου και αμέσως μετά κόβουμε τον ομφάλιο λώρο. Ακολουθεί έξοδος του πλακούντα συνήθως με δακτυλική αποκόλληση, καθαρισμός από υμένες του εσωτερικού της μήτρας και σύλληψη του τραύματος της μήτρας με λαβίδες ώστε να ακολουθήσει συρραφή του.

Πολλές φορές βγάζουμε τη μήτρα από την κοιλιά για καλύτερο έλεγχο των ορίων της συρραφής. Αφού ράψουμε τη μήτρα συνήθως σε 2 στρώματα, κάνουμε έλεγχο των εξαρτημάτων, του δουγλασείου, ενώ ακολουθεί προσεκτική αιμόσταση της περιοχής.

Έπειτα κλείνουμε το περιτόναιο, κάνουμε αιμόσταση των μυών και ράβουμε την απονεύρωση. Βάζουμε εάν χρειάζεται ράμματα στο υποδόριο και στη συνέχεια τοποθετούμε ενδοδερμική ραφή. Καλύπτουμε το τραύμα και ελέγχουμε το βαθμό σύσπασης της μήτρας, καθώς και την έξοδο των λοχίων από τον κόλπο.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της καισαρικής τομής;

Οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν μετά από καισαρική τομή είναι:

• Φλεγμονή του τραύματος από μικρόβια
• Αιμορραγία
• Τραυματισμός της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου
• Αλλεργικές αντιδράσεις σε φάρμακα ή προβλήματα από την ανισθησία
• Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση και πνευμονική εμβολή

Ευτυχώς οι σοβαρότερες από αυτές είναι και σπάνιες.

Τι να περιμένω κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης;

Θα σηκωθείτε από το κρεββάτι το επόμενο πρωινό από την επέμβαση. Καλό θα είναι την πρώτη φορά να είναι κάποιος δίπλα σας. Την πρώτη ή και τη δεύτερη μετεγχειρητική μέρα πιθανώς να χρειαστείτε παυσίπονα. Σε λίγες ασθενείς υπάρχει ένας πόνος ψηλά στο δεξιό ώμο λόγω εγκλωβισμένου αέρα μέσα στην κοιλιά που προκαλεί ερεθισμό του φρενικού νεύρου. Θα αρχίσετε να σιτίζεστε σταδιακά μέσα σε 2 μέρες. Την επομένη του χειρουργείου θα σας αφαιρεθούν ο ορός, ο φλεβοκαθετήρας και ο ουροκαθετήρας. Πιθανώς να υπάρχει ένα ήπιο άλγος στην περιοχή της τομής. Τις πρώτες ημέρες η τομή θα βγάζει λίγες οροαιματηρές εκκρίσεις και πιθανώς να χρειαστεί να σας κάνουν μερικές αλλαγές στη γάζα. Θα αισθάνεστε ήπιες κράμπες στο κάτω μέρος της κοιλιάς λόγω συσπάσεων της μήτρας και θα έχετε άλλοτε λιγότερα και άλλοτε περισσότερα λόχεια (αίμα από τον κόλπο ή και λίγα πήγματα) κυρίως εάν θηλάζετε. Αυτό μπορεί να διαρκέσει από 4 μέχρι και 6 εβδομάδες. Καλό θα ήταν να αποφύγετε τις σεξουαλικές επαφές και την άρση βαρών για 40 μέρες. Επικοινωνήστε άμεσα με το γιατρό σας εάν έχετε υψηλό πυρετό, σοβαρή αιμορραγία από τον κόλπο ή πόνο ο οποίος σταδιακά χειροτερεύει. θα παραμείνετε στην κλινική 4 βραδιές μετά το χειρουργείο. Καλό θα ήταν ακόμη και εάν είστε ασθενής χαμηλού κινδύνου για θρομβοεμβολική νόσο να πάρετε αντιπηκτική αγωγή για κάποιες μέρες μετά το χειρουργείο (συνήθως ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους χορηγούμενη υποδορίως μία φορά την ημέρα). Την μετεγχειρητική αγωγή και την διάρκειά της θα την καθορίσει ο θεράπων ιατρός.