Γενικά η αντισύλληψη ειδικά στις νεαρές ηλικίες και στην εφηβεία δεν είναι δημοφιλής στη χώρα μας. Δυστυχώς πολλές κοπέλες αρχίζουν νωρίς σεξουαλικές επαφές και δε λαμβάνουν καμία μέθοδο αντισύλληψης. Οι συχνότερα χρησιμοποιούμενες μέθοδοι είναι η χρήση του προφυλακτικού, το χάπι της επόμενης ημέρας(επείγουσα αντισύλληψη) και το αντισυλληπτικό χάπι. Πολύ σπάνια χρησιμοποιείται το ενδομήτριο σπείραμα. Πολλές άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη δεν είναι ούτε γνωστές ούτε διαθέσιμες στη χώρα μας.

Ποια στοιχεία είναι σημαντικό να γνωρίζουμε όταν πρόκειται να επιλέξουμε κάποια μέθοδο αντισύλληψης;

Για να επιλέξουμε την καταλληλότερη μέθοδο αντισύλληψης πρέπει να γνωρίζουμε τα παρακάτω.

• Σε τι ποσοστό προφυλάσσει από μια ανεπιθύμητη κύηση;
• Πόσο εύκολη είναι η χρήση της;
• Χρειάζεται ιατρική συνταγή ή παρακολούθηση για την εφαρμογή της;
• Προστατεύει έστω σε κάποιο βαθμό από σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους;
• Υπάρχουν κάποια προβλήματα υγείας τα οποία αποτελούν αντένδειξη για τη χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου;
• Πόσο κοστίζει;

Πρέπει να εξεταστώ από τον γυναικολόγο πριν τη λήψη αντισύλληψης;

Ναι είναι καλύτερα να έχει προηγηθεί πλήρης γυναικολογική εξέταση, έλεγχος για την ύπαρξη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και ενημέρωση της ασθενούς για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου.

Ποια μέθοδος έχει τα καλύτερα αποτελέσματα για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας σύλληψης;

Το αντισυλληπτικό χάπι, το σπειράλ (ενδομήτριο σπείραμα) που δεν χρησιμοποιείται εύκολα σε άτοκες, τα υποδόρια ορμονικά εμφυτεύματα που δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας φαίνεται πως έχουν τα καλύτερα ποσοστά επιτυχούς αντισύλληψης.

Ποια μέθοδος προστατεύει περισσότερο από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα;

Μόνο η χρήση του ανδρικού προφυλακτικού προσφέρει κάποιου βαθμού προστασία από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και ίσως κάποιες σπερματοκτόνες ουσίες. Όλες οι άλλοι μέθοδοι προσφέρουν μόνο αντισύλληψη για αυτό καλά θα είναι να συνοδεύονται πάντα και από τη χρήση του προφυλακτικού.

Τι είναι το αντισυλληπτικό χάπι – αντισυλληπτικό δισκίο;

Τα αντισυλληπτικά δισκία είναι διαδεδομένη μέθοδος αντισύλληψης ειδικά για γυναίκες νεαρής ηλικίας. Στη χώρα μας προτιμώνται συνήθως συνδυασμένα από του στόματος αντισυλληπτικά δισκία που περιέχουν σταθερή δόση οιστρογόνων και προγεσταγόνου σε κάθε δισκίο. Τα δισκία αυτά χορηγούνται καθημερινά περίπου την ίδια ώρα για 21 ημέρες. Ακολουθεί χρονική περίοδος παύσης 7 ημερών όπου δεν λαμβάνεται δισκίο και συνήθως εμφανίζεται η περίοδος και μετά την 8η μέρα η γυναίκα ξεκινά μια καινούργια πλακέτα με 21 δισκία. Τα αντισυλληπτικά χάπια έχουν μια πληθώρα ανεπιθύμητων ενεργειών ευτυχώς συνήθως σπάνιων και όχι σημαντικών. Ο κίνδυνος λήψης τους πρέπει να καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό. Χρησιμοποιούνται συχνά και για τη ρύθμιση του κύκλου ή την αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας (πόνος περιόδου) πέραν της αντισύλληψης.

Τι είναι τα αντισυλληπτικά αυτοκόλλητα δέρματος;

Τα αντισυλληπτικά αυτοκόλλητα δέρματος (patch) είναι μικρά αυτοκόλλητα δέρματος που περιέχουν ορμόνες. Το patch μένει κολλημένο στο δέρμα για 3 εβδομάδες απελευθερώνοντας καθημερινά στο αίμα της γυναίκας μικρές ποσότητες ορμονών δρώντας δηλαδή με παρόμοιο τρόπο όπως και το αντισυλληπτικό χάπι. Την τέταρτη εβδομάδα η γυναίκα δεν φορά καθόλου το αυτοκόλλητο και έτσι της έρχεται η περίοδος. Μετά από 7 μέρες κολλάει ένα καινούργιο αυτοκόλλητο και έτσι ξεκινάει ένας καινούργιος κύκλος. Είναι μέθοδος που δεν βρήκε καμία ανταπόκριση στη χώρα μας.

Τι είναι ο αντισυλληπτικός κολπικός δακτύλιος (vaginal ring);

Ο αντισυλληπτικός κολπικός δακτύλιος είναι ένας πλαστικός εύκαμπτος μικρός δακτύλιος που τοποθετείται εύκολα από την ίδια τη γυναίκα στο βάθος του κόλπου της. Έχει όπως και τα patch ορμόνες οι οποίες απελευθερώνονται καθημερινά και δρουν όπως το αντισυλληπτικό χάπι. Αφήνεται στον κόλπο για τρεις εβδομάδες και έπειτα αφαιρείται. Μετά η γυναίκα μένει χωρίς δακτύλιο για μία εβδομάδα όπου και εμφανίζεται η περίοδος. Την 8η μέρα τοποθετείται ένας καινούργιος δακτύλιος. Είναι μέθοδος που δεν βρήκε ανταπόκριση στη χώρα μας.

Τι είναι η ορμονική ενέσιμη αντισύλληψη;

Είναι η χορήγηση ορμονών σε ενέσιμη μορφή ενδομυικά με συχνότητα μία φορά κάθε τρεις μήνες. Έχει ευκολία στη χρήση γιατί γίνεται κάθε τρίμηνο αλλά συχνά προκαλεί αμηνόρροια (καθόλου αίμα στην περίοδο) ή έντονες διαταραχές του κύκλου. Στη χώρα μας δεν χρησιμοποιείται.

Τι είναι τα υποδερμικά ορμονικά αντισυλληπτικά εμφυτεύματα;

Τα ορμονικά υποδερμικά εμφυτεύματα είναι μικρές συσκευές ( 2 έως 6 κάψουλες μήκους 3 εκατοστών) που τοποθετούνται από το γιατρό κάτω από το δέρμα της γυναίκας. Εμφυτεύονται στον υποδερμικό ιστό του βραχίονα και απελευθερώνουν νοργεστρέλη ή λεβονογεστρέλη, προσφέροντας αντισύλληψη για μεγάλο χρονικό διάστημα που φτάνει τα 3 έως 5 χρόνια. Η τεχνική τοποθέτησης είναι δυσάρεστη για την ασθενή. Δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας.

Τι είναι οι σπερματοκτόνες ουσίες;

Είναι χημικές ουσίες που τοποθετούνται από τη γυναίκα στον κόλπο της πριν την σεξουαλική επαφή προκειμένου να αδρανοποιήσουν το σπέρμα του συντρόφου. Απαιτούν κάποιο χρόνο δράσης από 30 λεπτά έως και (1) μία ώρα. Κυκλοφορούν σε μορφή αφρού, τζελ, κρέμας, φιλμ ή κολπικών υπόθετων. Πιθανώς να προστατεύουν σε κάποιο βαθμό από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Αποτελούν καλή επιλογή κυρίως για μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες άνω των 45 ετών. Δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας.

Τι είναι ο αντισυλληπτικός σπόγγος;

Είναι μια μαλακή αφρώδης σαν σφουγγαράκι αντισυλληπτική συσκευή εμποτισμένη με σπερματοκτόνες ουσίες που τοποθετείται από την ίδια τη γυναίκα στο βαθύτερο σημείο του κόλπου πριν τη σεξουαλική επαφή. Ο τρόπος δράσης του είναι η απορρόφηση του σπέρματος, η έμφραξη του τραχηλικού στομίου και η απελευθέρωση σπερματοκτόνου ουσίας. Η δράση του σπόγγου είναι για 24 ώρες και συμπεριλαμβάνει περισσότερες της μίας σεξουαλικές επαφές. Δεν προστατεύει από τον κίνδυνο μετάδοσης σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών. Δεν κυκλοφορεί στη χώρα μας.

Τι είναι η τραχηλική κάψα;

Είναι μία συσκευή που τοποθετείται από το γιατρό και εφάπτει σφιχτά στον τράχηλο της μήτρας. Για να τοποθετηθεί το σωστό μέγεθος πρέπει να προηγηθεί γυναικολογική εξέταση. Καλό θα ήταν να συνδυάζεται πάντα με τη χρήση σπερματοκτόνων ουσιών. Δεν προστατεύει από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Δεν κυκλοφορεί στη χώρα μας.

Τι είναι το διάφραγμα;

Είναι μια συσκευή (εύκαμπτος δίσκος λεπτού latex σε ημισφαιρικό σχήμα) που λειτουργεί αντισυλληπτικά με τρόπο παρόμοιο με εκείνο της τραχηλικής κάψας. Τοποθετείται την πρώτη φορά από το γιατρό αφού πρώτα εξετάσει τη γυναίκα και επιλέξει το σωστό μέγεθος. Ο γιατρός πρέπει να εκπαιδεύσει τη γυναίκα για να μπορεί να τοποθετεί το διάφραγμα μόνη της. Πρέπει να συνοδεύεται και από τη χρήση σπερματοκτόνων ουσιών. Έχει διάρκεια ζωής ενός έτους εάν συντηρείται και πλένεται σχολαστικά. Δεν πρέπει να παραμένει στον κόλπο για περισσότερες από 24 ώρες. Δεν προστατεύει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και δεν κυκλοφορεί στη χώρα μας.

Τι είναι το σπιράλ;

Το σπιράλ ή ενδομήτριο σπείραμα (Intrauterine Device - IUD) είναι μία μικρή πλαστική συσκευή που τοποθετείται από το γιατρό στο εσωτερικό της μήτρας και προσφέρει αντισύλληψη από 3 έως 5 χρόνια. Περιέχει ένα σύρμα χαλκού ή χρυσού ή απελευθερώνει καθημερινά λεβονογεστρέλη και προσφέρει αντισύλληψη εμποδίζοντας τη σύλληψη. Μπορεί τεχνικά να είναι δύσκολη η τοποθέτηση του αν η γυναίκα είναι μικρή σε ηλικία και άτοκος και ο γιατρός να χρειαστεί να χορηγήσει αναισθησία για τη σωστή τοποθέτηση του. Το σπιράλ δηλαδή απαιτεί ιατρική παρέμβαση και για την τοποθέτηση αλλά και για την αφαίρεσή του. Δεν προστατεύει από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Ενώ είναι συχνή η χρήση του σε πολυτόκες γυναίκες σπάνια θα το συνατήσει κανείς στη χώρα μας σε έφηβα κορίτσια ή άτοκες γυναίκες.

Τι είναι το γυναικείο προφυλακτικό;

Είναι μία λεπτή μεμβράνη που τοποθετείται από τη γυναίκα πριν από την επαφή και εκτείνετε από την είσοδο του κόλπου μέχρι τον τράχηλο της μήτρας. Είναι δύσχρηστο και δεν έχει χρησιμοποιηθεί ιδιαίτερα στη χώρα μας.

Τι είναι το ανδρικό προφυλακτικό;

Το ανδρικό προφυλακτικό είναι μία λεπτή μεμβράνη μιας χρήσης από διαφανές ελαστικό υλικό που τοποθετείται από τον ίδιο τον άνδρα πριν την είσοδο του πέους στον κόλπο και καλύπτει τη μεγαλύτερη επιφάνεια του πέους. Ο άνδρας εκσπερματώνει μέσα σε αυτό και μετά την επαφή το απορρίπτει. Εάν επιχειρήσει να ξεκινήσει την ίδια στιγμή καινούργια επαφή πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα καινούργιο προφυλακτικό. Συχνά φθείρεται και σπάει οπότε δεν εμφανίζει πολύ καλά ποσοστά αντισύλληψης. Όμως προστατεύει σε πολύ μεγάλο βαθμό και τους δύο σεξουαλικούς συντρόφους από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.

Τι είναι η επείγουσα αντισύλληψη, πόσο ασφαλής είναι και πόσο συχνά μπορώ να τη χρησιμοποιώ; Έχει ανεπιθύμητες ενέργειες;

Η επείγουσα αντισύλληψη είναι η μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτρέψει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μετά από σεξουαλική επαφή που πραγματοποιήθηκε στις γόνιμες μέρες με ελλιπή προφύλαξη (χωρίς προφυλακτικό) ή όταν απέτυχε η αντισυλληπτική μέθοδος (έσπασε το προφυλακτικό).

Στην επείγουσα αντισύλληψη περιλαμβάνεται η χορήγηση μεγάλων δόσεων αντισυλληπτικών, μεγάλης δόσης προγεστερόνης (λεβονογεστρέλη – Norlevo) γνωστό και ως χάπι της επόμενης μέρας, αντιπρογεσταγόνα (ουλιπριστάλη - EllaOne) και η τοποθέτηση ενδομητρίου σπειράματος χαλκού – χρυσού. Η επείγουσα αντισύλληψη έιναι αρκετά αποτελεσματική μέθοδος. Δεν είναι ουσιαστικά μέθοδος αντισύλληψης και πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση ανάγκης. Απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι αποτελεσματική είναι να γίνει η λήψη του χαπιού το συντομότερο δυνατό μετά την επαφή, 72 ώρες – 3 μέρες το πολύ μετά τη λήψη του Norlevo και 120 ώρες – 5 μέρες το πολύ μετά τη λήψη του EllaOne. Η επείγουσα αντισύλληψη δρα σταματώντας την εμφύτευση του κυήματος στη μήτρα. Δεν δρα λοιπόν αν είστε ήδη έγκυος, ούτε σας προφυλάσσει από σεξουαλικές επαφές των επόμενων ημερών στον ίδιο ή σε επόμενο κύκλο. Η χρήση της επείγουσας αντισύλληψης μπορεί πολλές φορές να επηρεάσει τον κύκλο της γυναίκας. Μπορεί η επόμενη περίοδος να έρθει στην αναμενόμενη ημερομηνία αλλά μπορεί και να καθυστερήσει λίγο ή να έρθει αίμα νωρίτερα ή και 2 φορές στον ίδιο κύκλο. Εάν η περίοδος καθυστερήσει αρκετές μέρες πρέπει να κάνετε τεστ κύησης. Οι άμεσες ανεπιθύμητες ενέργειες αν και όχι σοβαρές είναι συχνές. Η γυναίκα μπορεί να εμφανίσει πόνο χαμηλά στην κοιλιά, τάση για έμετο, ζάλη, αδυναμία, πονοκέφαλο, πρήξιμο στους μαστούς, καταθλιπτικό συναίσθημα και πολύ αίμα στην επόμενη περίοδο. Μη χρησιμοποιείται την επείγουσα αντισύλληψη πάνω από μία φορά στον ίδιο κύκλο. Εάν τη χρειάζεστε συχνά τότε δεν είναι κατάλληλη για εσάς. Βρείτε μια άλλη μέθοδο αντισύλληψης.