Είναι επιστημονικά αποδεκτό και εξακριβωμένο πως η άθληση προσφέρει σημαντικότατα οφέλη τόσο στην σωματική όσο και στην ψυχική υγεία των ανθρώπων.

Με δεδομένη την αύξηση του μέσου όρου της ηλικίας των εγκύων γυναικών παρατηρούμε και μία αύξηση του δείκτη μάζας σώματος. Σήμερα σχεδόν οι μισές εγκυμονούσες είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Η παχυσαρκία στην κύηση αυξάνει τον κίνδυνο για θρομβοφλεβίτιδα της μητέρας, σακχαρώδη διαβήτη κύησης, προεκλαμψία, εκλαμψία, ενδομήτριο θάνατο του εμβρύου, συγγενείς ανωμαλίες και εμβρυική μακροσωμία (μεγάλο βάρος γέννησης) με πιθανό τραυματισμό του νεογνού κατά τον τοκετό (δυστοκία ώμων), καθώς και αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας στο παιδί από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Καθίσταται λοιπόν σημαντικό η ενθάρρυνση των εγκύων να εισαγάγουν την άσκηση στην καθημερινότητά τους.

Πόσο πρέπει να γυμνάζεται η εγκυμονούσα;

Η γυναίκα κατά τη διάρκεια της κύησης πρέπει να λαμβάνει μέρος σε δραστηριότητες μέτριας εντάσεως διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών το λιγότερο 3 φορές την εβδομάδα.

Ποια τα οφέλη που θα αποκομίσει από την άθληση μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της κύησης;

• Η γυναίκα εάν γυμνάζεται θα πάρει λιγότερο βάρος κατά τη διάρκεια της κύησης.
• Μειώνεται η πιθανότητα να οδηγηθεί σε καισαρική τομή.
• Μειώνεται ο κίνδυνος μακροσωμίας του εμβρύου.
• Ρυθμίζονται καλύτερα τα επίπεδα σακχάρου και το ύψος της αρτηριακής πίεσης.
• Ενδυναμώνεται ο φυσικός μυϊκός της τόνος και η φυσική κατάσταση κάτι που ευνοεί την εξέλιξη του κολπικού τοκετού.
• Βελτιώνεται η ποιότητα του ύπνου.
• Ελαττώνεται η πιθανότητα εμφάνισης στη λοχεία καταθλιπτικών διαταραχών (αντίδραση θλίψης της λοχείας – maternity blues).
• Βελτιώνεται η ψυχική διάθεση της εγκυμονούσας και δημιουργείται αίσθημα ευφορίας και αισιοδοξίας.

Ποια πρέπει να είναι η ένταση της άσκησης;

Σε κανονικές συνθήκες μπορεί κάποιος να αθλείται μέχρι το επίπεδο που οι χτύποι της καρδιάς του δεν ξεπερνάνε τον αριθμό που προκύπτει αν αφαιρέσουμε από το 220 την ηλικία του αθλητή. Στην εγκυμοσύνη όμως δεν ισχύει αυτός ο κανόνας. Οι φυσιολογικές αλλαγές που επιτελούνται στο σώμα της γυναίκας (αγγειοδιαστολή, ταχυκαρδία, αύξηση του όγκου παλμού, αύξηση του όγκου του αίματος) δεν επιτρέπουν την άσκηση στην ίδια με πριν από την κύηση ένταση. Ο ρυθμός άσκησης πρέπει να είναι μέτριος και μέχρι του σημείου που η ίδια η γυναίκα καθορίζει ότι γίνεται άνετα χωρίς να της δημιουργεί κούραση ή δυσφορία.

Ποια μορφή άσκησης είναι ασφαλής για τη γυναίκα και το μωρό κατά την περίοδο της κύησης;

Ήπιες γυμναστικές ασκήσεις, περπάτημα, ελαφρύ τρέξιμο, γιόγκα και κολύμπι θεωρούνται αποδεκτές μορφές άθλησης που έχουν το μικρότερο κίνδυνο τραυματισμού της εγκύου.

Ποια μορφή άσκησης δεν είναι ασφαλής για τη γυναίκα και το μωρό κατά την περίοδο της κύησης;

Μορφές άθλησης όπου συγκρούονται οι αθλητές (μπάσκετ, ποδόσφαιρο), η ιππασία, χειμερινό και θαλάσσιο σκι, η έντονη αερόβια γυμναστική, downhill καθώς και όλα τα αθλήματα με άλματα που μπορεί να τραυματίσουν την κοιλιακή χώρα, πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης απαγορεύονται αυστηρά οι καταδύσεις. Όλες οι μορφές άσκησης συνιστάται να γίνονται σε υψόμετρο μικρότερο των 1800 μέτρων. Μετά το δεύτερο τρίμηνο η γυναίκα πρέπει να αποφεύγει την παραμονή της για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ύπτια θέση (ανάσκελα), λόγω εμφάνισης του συνδρόμου πίεσης της κάτω κοίλης φλέβας.

Ποιες είναι οι απόλυτες και οι σχετικές αντενδείξεις για άθληση στην κύηση;

Η άσκηση στη διάρκεια της κύησης είναι πολύ σημαντική και πρέπει να ενθαρρύνεται από τους επαγγελματίες υγείας, όμως πρώτα πρέπει να εξασφαλίζεται η καλή υγεία των γυναικών και να συνυπολογίζεται το ρίσκο εμφάνισης επιπλοκών στην κύηση. Έτσι θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ή και να απαγορεύουμε την άθληση στις παρακάτω καταστάσεις:

• Καρδιαγγειακή νόσος της εγκύου.
• Πνευμονική νόσος της εγκύου.
• Ανεπάρκεια τραχήλου ή περίδεση τραχήλου.
• Προηγηθείσα κύηση με πρόωρο τοκετό.
• Πολύδυμος κύηση (δίδυμος – τρίδυμος)
• Κολπική αιμόρροια
• Αποκόλληση πλακούντα στο πρώτο τρίμηνο
• Προδρομικός πλακούντας μετά τις 26 εβδομάδες κύησης.
• Πιθανή ρήξη των υμένων.
• Υπερτασική νόσος της κύησης
• Ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης του εμβρύου.
• Προεκλαμψία
• Σοβαρή αναιμία
• Βαριά παχυσαρκία ΒΜΙ > 40 ή υπερβολικά χαμηλό βάρος της εγκύου ΒΜΙ < 12
• Βαριά καπνίστρια
• Χρόνια βρογχίτιδα – χρόνιο άσθμα
• Επιληψία
• Μη καλά ελεγχόμενος διαβήτης, μη ελεγχόμενη υπέρταση, μη ρυθμιζόμενος υπερθυρεοειδισμός, μη αντιμετωπίσιμες αρρυθμίες της εγκύου
• Καθιστικός τρόπος ζωής και μη συμμετοχή της γυναίκας σε οποιαδήποτε μορφή άσκησης για πολύ καιρό πριν την έναρξη της κύησης.
• Ορθοπεδικά προβλήματα

Ποιοι είναι οι λόγοι διακοπής ενός προγράμματος άσκησης της εγκύου;

• Εμφάνιση κολπικής αιμόρροιας
• Δύσπνοια πριν την έναρξη της άσκησης
• Πονοκέφαλος που εμφανίζεται στην άσκηση
• Ζάλη κατά τη διάρκεια της άσκησης
• Μυϊκή αδυναμία
• Πόνος στο θώρακα κατά τη διάρκεια της άσκησης
• Διαλείπουσα χωλότητα (πόνος στην γάμπα) ή πρήξιμο στο πόδι που μπορεί να κρύβει θρομβοφλεβίτιδα
• Έντονες συσπάσεις στη μήτρα
• Ελάττωση των εμβρυικών κινήσεων
• Έξοδος αμνιακού υγρού από τον κόλπο (πιθανή ρήξη του θυλακίου)