Τι είναι η πιθανή ημερομηνία του τοκετού;

Φυσιολογικά μια εγκυμοσύνη έχει διάρκεια 280 ημερών (40 εβδομάδων) ή 10 σεληνιακών μηνών. Η τελευταία ημέρα της εγκυμοσύνης, μετά την συμπλήρωση αυτού του διαστήματος, προσδιορίζει την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Η ακριβής χρονολόγηση της εγκυμοσύνης είναι εξαιρετικά σημαντική, διότι πάνω σε αυτήν βασίζεται όλη η παρακολούθησή της. Η πιθανή ημερομηνία τοκετού, προκύπτει από την 1η ημέρα της τελευταίας περιόδου, προσθέτοντας ουσιαστικά 280 ημέρες

Η πιθανή ημερομηνία του τοκετού ΠΗΤ (due date), είναι ένα οδηγό σημείο για να προσδιορίζουμε την ηλικία και την πρόοδο της κύησης και για να παρακολουθούμε την ανάπτυξη και την ηλικία του εμβρύου. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για να βρούμε την πιθανή ημερομηνία τοκετού.

Ένας εύκολος τρόπος προσδιορισμού της, βασίζεται στον κανόνα του Naegele, σύμφωνα με τον οποίο, η πιθανή ημερομηνία τοκετού, βρίσκεται αν στην ημερομηνία της τελευταίας περιόδου προσθέσουμε 7 ημέρες, αφαιρέσουμε 3 μήνες και προσθέσουμε ένα χρόνο. Για παράδειγμα, αν η τελευταία περίοδος ήταν στις 10/5/2015, η πιθανή ημερομηνία τοκετού προσδιορίζεται στις: 10+7/5-3/2015+1 = 17/2/2016.

Ο παραπάνω κανόνας ισχύει μόνο όταν η γυναίκα έχει σταθερό κύκλο των 28 ημερών. Για αυτό και ο ασφαλέστερος τρόπος για να υπολογίσουμε την πιθανή ημερομηνία τοκετού και την ηλικία κύησης είναι ο υπέρηχος όταν αυτός γίνεται από τις πρώτες εβδομάδες κύησης μέχρι και το τις 20 – 22 εβδομάδες κύησης.

Τοκετός μετά την πιθανή ημερομηνία τοκετού.

Ο τοκετός λίγες φορές ξεκινά ακριβώς την ημέρα που έχουμε υπολογίσει σαν ΠΗΤ. Ειδικά οι πρωτοτόκες μητέρες συχνά ξεπερνούν τις 40 εβδομάδες κύησης και φτάνουν μέχρι τις 42. ‘Όταν η κύηση ξεπεράσει και αυτό το όριο των 42 εβδομάδων τότε μιλάμε για παράταση κύησης. Αυτό συμβαίνει στο 3 – 5 % των κυήσεων. Τα παραπάνω αφορούν μονήρεις κυήσεις με ένα έμβρυο. Τα αίτια εάν δεν έχουμε υπολογίσει λάθος την ΠΗΤ είναι άγνωστα.

Παράγοντες κινδύνου.

Παράγοντες κινδύνου που φαίνεται να σχετίζονται με τοκετό μετά τις 42 εβδομάδες κύησης είναι:

• Πρωτοτόκος μητέρα
• Άρρεν έμβρυο
• Γενετική προδιάθεση από την πλευρά της μητέρας
• Ηλικία της εγκύου μεγαλύτερη των 35 ή και μικρότερη των 18
• Υποπλασία ή ανεπάρκεια των επινεφριδίων του εμβρύου
• Ανωμαλίες του κεντρικού νευρικού συστήματος του εμβρύου (ανεγκεφαλία)
• Ανεπάρκεια της σουλφατάσης του πλακούντα που οδηγεί σε ανεπάρκεια των παραγόμενων οιστρογόνων

Επιπλοκές της παράτασης κύησης.

Στο έμβρυο:

• Ενδομήτριος θάνατος του εμβρύου
• Διπλασιασμός της περιγεννητικής θνησιμότητας του εμβρύου
• Μακροσωμία του εμβρύου με βάρος γέννησης μεγαλύτερο των 4000 ή και 4500 gr
• Μητροπλακουντιακή ανεπάρκεια λόγω <<γερασμένου>> πλακούντα
• Ταχεία ελάττωση του αμνιακού υγρού (ολιγάμνιο)
• Αυξημένη πιθανότητα πρόπτωσης του ομφάλιου λώρου μετά τη ρήξη των υμένων λόγω ελαττωμένου αμνιακού υγρού
• Διαταραχές του καρδιακού ρυθμού του εμβρύου
• Υποξία και ασφυξία του εμβρύου (εμβρυική δυσπραγία)
• Δυστροφικό σύνδρομο του εμβρύου (απώλεια υποδόριου λίπους, μειωμένη σπαργή δέρματος, μεγάλα νύχια χεριών και ποδιών, επικάλυψη με μηκώνιο του δέρματος του εμβρύου)

Στο νεογνό:

• Διαταραχές της νεφρικής, της καρδιακής και της εγκεφαλικής λειτουργίας
• Τετραπλάσια πιθανότητα εισρόφησης μηκωνίου
• Υπογλυκαιμία, σπασμοί ή κυάνωση του νεογνού

Στη μητέρα:

• Δύσκολος τοκετός, μεγάλης διάρκειας (εργώδης τοκετός)
• Συχνές κακώσεις του περινέου 3ου και 4ου βαθμού, όταν πραγματοποιηθεί κολπικός τοκετός
• Μεγαλύτερη συχνότητα επείγουσας καισαρικής τομής
• Μεγαλύτερη πιθανότητα για απόφαση πρόκλησης τοκετού
• Αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ενδομητρίτιδας και θρομβοεμβολικής νόσου μετά τον τοκετό
• Συχνή αιμορραγία της μητέρας από ατονία μήτρας και μεγάλα τραύματα του περινέου μετά τον τοκετό
• Εγκυμονούσα που επιβαρύνεται ψυχολογικά, κουράζεται σωματικά και αγωνιά καθημερινά όλο και περισσότερο για την έκβαση της κύησης

Ποια είναι αντιμετώπιση (προσέγγιση) της εγκύου που βρίσκεται σε παράταση κύησης;

Η έγκυος πρέπει να παρακολουθείται συχνά (2 φορές την εβδομάδα) με καρδιοτοκογράφημα (Non Stress Test), να γίνεται 2 φορές την εβδομάδα υπερηχογραφική παρακολούθηση του βιοφυσικού προφίλ του εμβρύου και Doppler ομφαλικής αρτηρίας και μέσης εγκεφαλικής, να προσδιορίζεται η ποσότητα του αμνιακού υγρού 2 φορές την εβδομάδα και να υπάρχει καθημερινή παρατήρηση των εμβρυικών κινήσεων από τη μητέρα.

Θα πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα για πρόκληση τοκετού με ή χωρίς τη χρήση προσταγλανδινών και να έχουμε τη δυνατότητα άμεσης εκτέλεσης καισαρικής εφόσον η πρόκληση δεν πετύχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα προόδου με ασφάλεια του κολπικού τοκετού.

Η όλη μαιευτική προσέγγιση γίνεται με βάση τον αλγόριθμο αντιμετώπισης της παράτασης της κύησης που συμπεριλαμβάνει εκτός των προηγούμενων και δακτυλική εξέταση του τραχήλου της μήτρας από τον μαιευτήρα για προσδιορισμό του Bishop Score (μία εξέταση που μας δείχνει εάν υπάρχουν ή όχι κατάλληλες προϋποθέσεις για πρόκληση τοκετού.

Μπορεί να γίνει κάτι για την πρόληψη και την μη παράταση της κύησης;

Οι μέθοδοι που κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη της παράτασης της κύησης είναι αμφιλεγόμενης αξίας και δε γίνονται ευρέως αποδεκτοί.

Ένας τρόπος είναι η συχνή σεξουαλική επαφή τις τελευταίες εβδομάδες της κύησης με εκσπερμάτιση του άνδρα μέσα στον κόλπο, κάτι που προτείνουμε σκεπτόμενοι ότι ίσως οι προσταγλανδίνες που περιέχει το σπερματικό υγρό θα προκαλέσουν σιγά σιγά διαστολή του τραχήλου της μήτρας.

Δεύτερος τρόπος ο δακτυλικός διαχωρισμός από τον γιατρό των εμβρυικών υμένων από τον τραχηλικό αυλό και το κατώτερο τμήμα της μήτρας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση ενδογενών προσταγλανδινών και έναρξη του τοκετού. Η όλη διαδικασία προκαλεί πόνο στη γυναίκα και απαγορεύεται να γίνεται σε χαμηλή πρόσφυση του πλακούντα.

Ποια είναι η πρόγνωση για τις επόμενες κυήσεις;

Ο κίνδυνος η παράταση της κύησης να επανεμφανιστεί και στην επόμενη ή στην μεθεπόμενη κύηση είναι διπλάσιος για τη δεύτερη κύηση και τετραπλάσιος για την τρίτη κύηση.