Τι είναι η σύμμυση ή σύμφυση των μικρών χειλέων του αιδοίου;

Ένα από τα πιο συχνά γυναικολογικά προβλήματα των μικρών κοριτσιών είναι η σύμμυση ή σύμφυση – συνένωση των μικρών χειλέων του αιδοίου (labial agglutination and synechia vulvae) που εμφανίζεται στην παιδική – προεφηβική ηλικία και δίνει την εντύπωση της απόφραξης του προδόμου δηλαδή της εισόδου του κόλπου.

Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισης της σύμμυσης;

Είναι συχνή πάθηση και εμφανίζεται στο 1,5 % έως 3 % των μικρών κοριτσιών της προεφηβικής ηλικίας. Σπάνια υπάρχει κατά τη γέννηση. Εάν εμφανιστεί τόσο νωρίς πρέπει να διερευνάται η πιθανότητα ύπαρξης κάποιας συγγενούς δυσπλασίας των έξω ή των έσω γεννητικών οργάνων. Συνήθως εμφανίζεται για πρώτη φορά από την ηλικία του ενός (1) έως και 3 έτη ζωής. Μπορεί όμως και να εμφανισθεί και σε μεγαλύτερα κορίτσια μέχρι και μετά την ηλικία των 6 ετών.

Ποια είναι τα συμπτώματα της σύμφυσης;

Είναι εντελώς ασυμπτωματική διαταραχή που γίνεται αντιληπτή τυχαία είτε από τους γονείς ή από τον παιδίατρο που θα εξετάσει σε επίπεδο ρουτίνας το μικρό κορίτσι. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει δυσχέρεια στην ούρηση λόγω μερικής απόφραξης της ουρήθρας και υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις ή επαναλαμβανόμενες κολπίτιδες. Η διάγνωση γίνεται συνήθως σε κοριτσάκια μεγαλύτερα του ενός (1) έτους.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη σύμμυση;

Γενικά θεωρείται πάθηση αγνώστου αιτιολογίας.

Φαίνεται όμως ότι παίζουν σημαντικό ρόλο 2 παράγοντες.

1. Τα χαμηλά επίπεδα των οιστρογόνων στα κορίτσια της προεφηβικής ηλικίας.
2. Η επαφή της περιοχής του αιδοίου με ερεθιστικούς παράγοντες όπως είναι τα ούρα, τα κόπρανα, το σαπούνι, το αφρόλουτρο, οι κρέμες, τα μωρομάντηλα, και η παρατεταμένη υγρασία δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη ινώδους ιστού που οδηγεί στη συγκόλληση των μικρών χειλέων του αιδοίου στη μέση γραμμή μέσω μιας λεπτής ινώδους χωρίς αγγεία μεμβράνης.

Πως γίνεται η διάγνωση της σύμμυσης των μικρών χειλέων του αιδοίου;

Η διάγνωση γίνεται συνήθως από τον παιδίατρο, τον παιδοχειρούργο, τον γυναικολόγο ή τους ίδιους τους γονείς με την προσεκτική επισκόπηση της περιοχής. Επιπρόσθετες εξετάσεις συνήθως δεν απαιτούνται.

Διαφορική διάγνωση της σύμμυσης από άλλες παθήσεις.

• Ατρησία του κόλπου.
• Ατρησία του παρθενικού υμένα.
• Αιδοιικές κύστεις παραουρηθρικές ή πόρου του Gartner.
• Δερματικά υπολείμματα του παρθενικού υμένα.
• Πρόπτωση ουρήθρας.
• Ουρητηροκήλη.
• Πολύποδας ουρήθρας.
• Κολπικό ραβδομυοσάρκωμα.

Ποια είναι η θεραπεία της σύμμυσης ή σύμφυσης των μικρών χειλέων του αιδοίου;

Συντηρητική θεραπεία (παρακολούθηση).

Συνήθως η καλύτερη θεραπεία για τη σύμμυση των μικρών χειλέων του αιδοίου στα μικρά κορίτσια είναι να μην κάνουμε απολύτως τίποτα. Στο μεγαλύτερο ποσοστό 80% οι συμφύσεις υποχωρούν αυτόματα συνήθως μέσα σε ένα χρόνο ή σχεδόν πάντα στην έναρξη της εφηβείας ή την εποχή που ξεκινά η πρώτη έμμηνος ρύση. Δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα ούτε χρειάζεται παραπομπή σε ειδικό παιδοχειρουργό παρά μόνο τακτική επισκόπηση της περιοχής του αιδοίου από τον παιδίατρο. Δεν έχει καμία επίπτωση στη μετέπειτα σεξουαλική ζωή ούτε στην γονιμότητα του κοριτσιού.

Δεν πρέπει να γίνεται από τους γονείς ή τον γιατρό προσπάθεια με τα χέρια βίαιου διαχωρισμού των χειλέων του αιδοίου γιατί και προκαλείται σοβαρός πόνος και άγχος χωρίς αιτία και μπορεί με τον τραυματισμό της περιοχής να δημιουργηθούν αργότερα ισχυρές ουλώδεις με μεγάλο πάχος συμφύσεις που θα απαιτήσουν χειρουργική παρέμβαση στο κορίτσι.

Οι συμφύσεις της σύμμυσης λύνονται μόνες τους. Το μόνο που χρειάζεται είναι παρακολούθηση και υπομονή.

Συντηρητική θεραπεία (φαρμακευτική).

Εάν το επιθυμούν οι γονείς με την καθοδήγηση πάντα του γιατρού και εάν οι συμφύσεις φαίνονται να επηρεάζουν το κορίτσι και να του προκαλούν αίσθημα δυσφορίας στην ούρηση τότε μπορούμε να χορηγήσουμε κρέμα οιστρογόνων <> 2 φορές την ημέρα και μέχρι να υποχωρήσουν οι συμφύσεις. Συνήθως απαιτείται θεραπεία από 15 μέρες έως και 3 μήνες. Ανεπιθύμητες ενέργειες της τοπικής χρήσης των οιστρογόνων είναι μελάγχρωση του αιδοίου και διόγκωση των μαστών. Οι παρενέργειες αυτές είναι αναστρέψιμες και υποχωρούν λίγο καιρό μετά από την διακοπή της αγωγής. Για να υπάρχει αποτέλεσμα χωρίς σημαντικές παρενέργειες και χωρίς τραυματισμό της περιοχής οι γονείς πρέπει να τοποθετούν επαρκή ποσότητα κρέμας ήπια χωρίς να τραβούν και να ταλαιπωρούν τα χείλη του αιδοίου και όχι σε όλη την επιφάνεια του αιδοίου παρά μόνο στη μέση γραμμή όπου φαίνεται μια στενή λευκάζουσα ταινία. Η θεραπεία με τοπική εφαρμογή κρέμας οιστρογόνων είναι αποτελεσματική στο 80%. Οι υποτροπές είναι συχνές 10%. Συνήθως οφείλονται σε μη σωστή επάλειψη της κρέμας.

Έχει δοκιμαστεί επίσης τοπική θεραπεία με κρέμα κορτιζόνης (βηταμεθαζόνη – Celestoderm) δύο φορές την ημέρα για 2 έως 6 εβδομάδες με ποσοστά επιτυχίας μέχρι 75%. Και με τα κορτικοστεροειδή οι υποτροπές είναι εξίσου συχνές.

Χειρουργική θεραπεία.

Η χειρουργική θεραπεία αφορά μόνο ελάχιστα κορίτσια και ουσιαστικά αν και απλή είναι πολύ σπάνια επέμβαση στην οποία καταφεύγουμε όταν έχουμε ισχυρές συμφύσεις που προκαλούν απόφραξη της ουρήθρας και δυσχέρεια ούρησης με υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις και όταν η φαρμακευτική θεραπεία με οιστρογόνα που προηγήθηκε έχει αποτύχει. Η αποτελεσματικότητα της χειρουργικής θεραπείας είναι 100% αλλά και σε αυτή την περίπτωση οι υποτροπές είναι συχνές. Γίνεται, με τοπική ή γενική αναισθησία, χειρουργική συμφυσιόληση και σπάνια απαιτούνται αιμοστατικές ραφές. Μετά την επέμβαση το κορίτσι επιστρέφει άμεσα στις δραστηριότητές του χωρίς κανένα περιορισμό. Συνήθως μετά την επέμβαση χορηγείται τοπικά κρέμα οιστρογόνων για 2 εβδομάδες και λιπαντική αλοιφή (white petroleum jelly) για την αποφυγή επανασυγκόλλησης των χειλέων για 6 έως 12 μήνες. Μετά την αποκόλληση ενδείκνυται η αποφυγή έκθεσης σε πιθανές ερεθιστικές ουσίες (σαπούνια, αφρόλουτρα, μωρομάντηλα) για αρκετούς μήνες.