Προφυλακτικό, Σπερματοκτόνο, Σπόγγος, Διάφραγμα και Τραχηλική καλύπτρα

Τι είναι οι αντισυλληπτικές μέθοδοι φραγμού;

Οι αντισυλληπτικές μέθοδοι φραγμού εμποδίζουν την προσέγγιση των σπερματοζωαρίων του άνδρα στο ωάριο της γυναίκας. Ορισμένες μέθοδοι φραγμού προστατεύουν επίσης ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΛ). Εάν ζείτε στην Αμερική ή σε κάποιες χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης μπορείτε να προμηθευτείτε κάποιες από τις μεθόδους φραγμού (σπερματοκτόνο, ανδρικό προφυλακτικό, γυναικείο προφυλακτικό και αντισυλληπτικό σπόγγο) στα περισσότερα φαρμακεία. Άλλες (διάφραγμα και τραχηλική καλύπτρα) πρέπει να σας συνταγογραφηθούν από έναν επαγγελματία υγείας. Στην Ελληνική αγορά μπορείτε να βρείτε μόνο ανδρικά προφυλακτικά τα οποία πωλούνται σχεδόν παντού (φαρμακεία, περίπτερα, σούπερ μάρκετ, παντοπωλεία, αυτόματα μηχανήματα πώλησης σε χώρους διασκέδασης κλπ.). Κάποια προιόντα των άλλων μεθόδων φραγμού μπορείτε να τα αναζητήσετε και να τα προμηθευτείτε μέσω του διαδικτύου.

Πόσο αποτελεσματικές είναι οι αντισυλληπτικές μέθοδοι φραγμού στην πρόληψη της εγκυμοσύνης;

Οι μέθοδοι φραγμού δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικές στην πρόληψη της εγκυμοσύνης με άλλες μεθόδους αντισύλληψης, όπως το αντισυλληπτικό χάπι, το αντισυλληπτικό εμφύτευμα, το ενέσιμο αντισυλληπτικό ή η ενδομήτρια συσκευή (σπιράλ). Από τις 100 γυναίκες ετησίως, 18–28 γυναίκες θα μείνουν έγκυες χρησιμοποιώντας μεθόδους φραγμού. Λειτουργούν καλύτερα όταν χρησιμοποιούνται σωστά σε κάθε σεξουαλική επαφή. Ακόμη και μία σεξουαλική επαφή χωρίς χρήση μεθόδου φραγμού, μπορεί να οδηγήσει σε εγκυμοσύνη. Εάν η μέθοδος φραγμού που χρησιμοποιείτε σπάσει ή μετατοπιστεί κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ή εάν ξεχάσετε ή δεν έχετε τη δυνατότητα να τη χρησιμοποιήσετε, μπορεί να πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο χρήσης μιας μεθόδου επείγουσας αντισύλληψης.

1). Προφυλακτικά (Condoms). Τι είναι τα προφυλακτικά και πώς χρησιμοποιούνται;

Το προφυλακτικό λειτουργεί ως φυσικός φραγμός, ο οποίος εμποδίζει την είσοδο των σπερματοζωαρίων στη μήτρα και την προσέγγισή τους στο ωάριο.

Υπάρχουν δύο τύποι προφυλακτικών:

1. Το ανδρικό προφυλακτικό (Male Condom) είναι μια λεπτή θήκη από λάτεξ (καουτσούκ), πολυουρεθάνη (πλαστικό) ή φυσική (ζωική) μεμβράνη, η οποία τοποθετείται επάνω από το πέος σε στύση, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Τα προφυλακτικά από λάτεξ και πολυουρεθάνη παρέχουν την καλύτερη προστασία ενάντια σε πολλές σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του HIV.
2. Το γυναικείο προφυλακτικό (Female Condom) είναι ένας λεπτός πλαστικός σάκος που επενδύει τον κόλπο. Διατηρείται στη θέση του μέσω ενός κλειστού εσωτερικού δακτυλίου στον τράχηλο και ενός εξωτερικού δακτυλίου στο άνοιγμα του κόλπου. Παρέχει έναν βαθμό προστασίας ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις.

Η χρήση προφυλακτικού σε συνδυασμό με μια άλλη μέθοδο, όπως το σπερματοκτόνο, είναι ο καλύτερος τρόπος προστασίας ενάντια στην εγκυμοσύνη και τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις. Τα προφυλακτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται με λιπαντικό, για να αποφευχθεί το σχίσιμο ή σπάσιμό τους και να μειωθεί ο πιθανός ερεθισμός. Χρησιμοποιείτε μόνο λιπαντικά με βάση το νερό ή λιπαντικά σιλικόνης με προφυλακτικά από λάτεξ και μη χρησιμοποιείτε ταυτόχρονα ανδρικό και γυναικείο προφυλακτικό. Τα προφυλακτικά πρέπει να απορρίπτονται μετά τη χρήση.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα, οι κίνδυνοι και οι ανεπιθύμητες ενέργειες των προφυλακτικών;

Πλεονεκτήματα:

• Τα προφυλακτικά κοστίζουν λιγότερο από άλλες μεθόδους αντισύλληψης και διατίθενται προς πώληση σε πολλά καταστήματα.
• Δεν επηρεάζουν την έκκριση των φυσικών ορμονών της γυναίκας.
• Μπορούν να χρησιμοποιηθούν αμέσως μετά τον τοκετό. Δεν επηρεάζουν την παραγωγή γάλακτος σε περίπτωση που θηλάζετε.
• Τα προφυλακτικά από λάτεξ και πολυουρεθάνη παρέχουν την καλύτερη δυνατή προστασία ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις.
• Το γυναικείο προφυλακτικό μπορεί να τοποθετηθεί έως και 8 ώρες πριν από το σεξ.

Πιθανοί κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Ορισμένα άτομα είναι αλλεργικά στο λάτεξ ή την πολυουρεθάνη και μπορεί να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση.

2). Σπερματοκτόνα (Spermicides). Τι είναι το σπερματοκτόνο και πώς χρησιμοποιείται;

Το σπερματοκτόνο είναι μια χημική ουσία που αδρανοποιεί τα σπερματοζωάρια. Τα περισσότερα σπερματοκτόνα περιέχουν μια χημική ουσία που ονομάζεται νονοξυνόλη-9. Το σπερματοκτόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους φραγμού, εκτός του αντισυλληπτικού σπόγγου, ο οποίος περιέχει ήδη σπερματοκτόνο. Διατίθεται σε διάφορες μορφές, συμπεριλαμβανομένου το αφρού, της κρέμας, του τζελ, των υπόθετων και των ταινιών.

Όταν χρησιμοποιείται από μόνο του, το σπερματοκτόνο πρέπει να εισάγεται στον κόλπο, κοντά στον τράχηλο. Πρέπει να περιμένετε 10-15 λεπτά μετά την εισαγωγή για να ξεκινήσει η δράση του σπερματοκτόνου. Διαβάστε προσεκτικά την ετικέτα για να μάθετε πόση ώρα πριν από το σεξ πρέπει να εισαγάγετε το σπερματοκτόνο στον κόλπο σας. Έχετε υπόψη σας ότι τα σπερματοκτόνα είναι αποτελεσματικά για 1 μόλις ώρα μετά την εισαγωγή τους. Πρέπει να επαναλαμβάνετε την εισαγωγή του σπερματοκτόνου για κάθε σεξουαλική επαφή. Μην πραγματοποιήσετε κολπικές πλύσεις και μην επιχειρήσετε να αφαιρέσετε το σπερματοκτόνο για τουλάχιστον 6 ώρες μετά την εισαγωγή του.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα, οι κίνδυνοι και οι ανεπιθύμητες ενέργειες του σπερματοκτόνου;

Πλεονεκτήματα:

• Τα σπερματοκτόνα είναι εύκολα στη χρήση και μπορείτε να τα προμηθευτείτε σε πολλά καταστήματα.
• Κοστίζουν λιγότερο σε σχέση με άλλες μεθόδους αντισύλληψης.
• Δεν επηρεάζουν την έκκριση των φυσικών ορμονών της γυναίκας.
• Τα σπερματοκτόνα δεν επηρεάζουν την παραγωγή γάλακτος σε περίπτωση που θηλάζετε.

Πιθανοί κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Τα σπερματοκτόνα μπορούν να προκαλέσουν κάψιμο και ερεθισμό στον κόλπο. Ορισμένα άτομα είναι αλλεργικά στα σπερματοκτόνα και μπορεί να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση.
• Τα σπερματοκτόνα που περιέχουν νονοξυνόλη-9 δεν προστατεύουν ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), και μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο λοίμωξης από τον HIV από έναν μολυσμένο σύντροφο εάν χρησιμοποιούνται πολλές φορές την ημέρα. Τα σπερματοκτόνα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο εάν έχετε έναν σεξουαλικό σύντροφο και τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας ανήκετε σε κατηγορία χαμηλού κινδύνου για λοίμωξη από τον HIV.

3). Αντισυλληπτικός σπόγγος (Sponge). Τι είναι ο αντισυλληπτικός σπόγγος και πώς χρησιμοποιείται;

Ο σπόγγος είναι μια στρογγυλή διάταξη από μαλακό αφρό, η οποία περιέχει σπερματοκτόνο. Εισάγεται στον κόλπο για να καλύψει τον τράχηλο και διατηρεί τα σπερματοζωάρια μακριά από τη μήτρα. Το σπερματοκτόνο απενεργοποιεί επίσης τα σπερματοζωάρια. Ο σπόγγος δεν προστατεύει ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του HIV.

Ο σπόγγος μπορεί να τοποθετηθεί έως και 24 ώρες πριν από τη σεξουαλική επαφή και πρέπει να παραμείνει στη θέση του για τουλάχιστον 6 ώρες μετά το σεξ. Ο σπόγγος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για περισσότερες από 30 ώρες συνολικά. Εάν κάνετε σεξ ξανά εντός αυτού του χρονικού διαστήματος, δεν χρειάζεται να αντικαταστήσετε τον σπόγγο. Ο σπόγγος πρέπει να απορρίπτεται μετά από τη χρήση.

Ο σπόγγος είναι λιγότερο αποτελεσματικός σε γυναίκες που έχουν γεννήσει. Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τον σπόγγο μετά τη γέννηση του παιδιού σας, πρέπει να περιμένετε 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό, ούτως ώστε η μήτρα και ο τράχηλος να επανέλθουν στο φυσιολογικό τους μέγεθος.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα, οι κίνδυνοι και οι ανεπιθύμητες ενέργειες του σπόγγου;

Πλεονεκτήματα:

• Μπορείτε να τον αγοράσετε σε πολλά καταστήματα.
• Δεν επηρεάζει καθόλου την έκκριση των φυσικών ορμονών της γυναίκας.
• Κάθε σπόγγος περιέχει αρκετό σπερματοκτόνο για επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές επαφές κατά τη διάρκεια ενός 24ώρου.
• Δεν επηρεάζει την παραγωγή γάλακτος σε περίπτωση που θηλάζετε.

Πιθανοί κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Επειδή το σπερματοκτόνο που περιέχεται στον σπόγγο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοίμωξης από HIV από έναν μολυσμένο σύντροφο, πρέπει να χρησιμοποιείτε τον σπόγγο μόνο εάν έχετε έναν σεξουαλικό σύντροφο και τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας ανήκετε σε κατηγορία χαμηλού κινδύνου για λοίμωξη από τον HIV.
• Η χρήση του μπορεί να προκαλέσει κάψιμο και ερεθισμό στον κόλπο από το σπερματοκτόνο. Ορισμένα άτομα είναι αλλεργικά στο σπερματοκτόνο, στην πολυουρεθάνη ή στις θειώδεις ενώσεις που περιέχονται στον σπόγγο και ενδέχεται να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση.
• Η εκδήλωση συνδρόμου τοξικού σοκ κατά τη χρήση του σπόγγου είναι σπάνια, αλλά έχει αναφερθεί σε ορισμένες γυναίκες. Μη χρησιμοποιείτε τον σπόγγο κατά τη διάρκεια της περιόδου σας, εάν δεν έχουν περάσει 6 εβδομάδες από τον τοκετό σας ή αν έχετε υποστεί στο παρελθόν σύνδρομο τοξικού σοκ από ταμπόν ή σπόγγο. Μη χρησιμοποιείτε τον σπόγγο για περισσότερες από 30 ώρες συνολικά.

4). Διάφραγμα (Diaphragm). Τι είναι το διάφραγμα και πώς χρησιμοποιείται;

Το διάφραγμα είναι μια μικρή διάταξη σε σχήμα θόλου, η οποία είναι κατασκευασμένη από σιλικόνη ή λάτεξ και τοποθετείται εντός του κόλπου, καλύπτοντας τον τράχηλο. Πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με σπερματοκτόνο.

Υπάρχουν δύο τύποι διαφράγματος:

1. το διάφραγμα ατομικού μεγέθους, το οποίο πρέπει να τοποθετηθεί από επαγγελματία υγείας, και
2. το διάφραγμα ενός μεγέθους, το οποίο ταιριάζει στις περισσότερες γυναίκες, αν όχι όλες.

Και οι δύο τύποι διαφράγματος δεν παρέχουν προστασία ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του HIV. Πρέπει να περιμένετε 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό για να χρησιμοποιήσετε το διάφραγμα, ούτως ώστε η μήτρα και ο τράχηλος να επανέλθουν στο φυσιολογικό τους μέγεθος.

Το διάφραγμα πρέπει να παραμείνει στη θέση του για 6 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή, αλλά όχι περισσότερο από 24 ώρες συνολικά. Εάν κάνετε σεξ ξανά εντός αυτού του χρονικού διαστήματος, απλά εφαρμόστε περισσότερο σπερματοκτόνο χωρίς να αφαιρέσετε το διάφραγμα. Στη συνέχεια πρέπει να περιμένετε άλλες 6 ώρες πριν αφαιρέσετε το διάφραγμα.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα, οι κίνδυνοι και οι ανεπιθύμητες ενέργειες του διαφράγματος;

Πλεονεκτήματα:

• Δεν επηρεάζει καθόλου τις φυσικές ορμόνες της γυναίκας.
• Δεν επηρεάζει την παραγωγή γάλακτος σε περίπτωση που θηλάζετε.
• Μπορεί να τοποθετηθεί αρκετές ώρες πριν από το σεξ. Για τον ακριβή αριθμό των ωρών, συμβουλευτείτε τις οδηγίες του διαφράγματός σας.

Πιθανοί κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Επειδή το σπερματοκτόνο που χρησιμοποιείται με το διάφραγμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοίμωξης από HIV από έναν μολυσμένο σύντροφο, πρέπει να χρησιμοποιείτε το διάφραγμα μόνο εάν έχετε έναν σεξουαλικό σύντροφο και τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας ανήκετε σε κατηγορία χαμηλού κινδύνου για λοίμωξη από τον HIV.
• Η χρήση του διαφράγματος και του σπερματοκτόνου μπορεί να προκαλέσει κάψιμο και ερεθισμό στον κόλπο από το σπερματοκτόνο. Ορισμένα άτομα είναι αλλεργικά στα σπερματοκτόνα ή το λάτεξ και μπορεί να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση.
• Η χρήση του διαφράγματος και του σπερματοκτόνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ουρολοίμωξης.
• Το σύνδρομο τοξικού σοκ έχει αναφερθεί από τη χρήση του διαφράγματος. Για να περιοριστεί αυτός ο κίνδυνος, μην αφήνετε το διάφραγμα εντός του κόλπου για περισσότερες από 24 ώρες.

5). Τραχηλική καλύπτρα (Cervical Cup). Τι είναι η τραχηλική καλύπτρα και πώς χρησιμοποιείται;

Η τραχηλική καλύπτρα είναι ένας μικρός πλαστικός θόλος, ο οποίος εφαρμόζει σταθερά πάνω από τον τράχηλο και παραμένει στη θέση του μέσω αναρρόφησης. Λειτουργεί ως φραγμός για την παρεμπόδιση της εισόδου των σπερματοζωαρίων στη μήτρα. Πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με σπερματοκτόνο. Η τραχηλική καλύπτρα τοποθετείται και συνταγογραφείται από επαγγελματία υγείας. Ο τύπος της καλύπτρας που είναι διαθέσιμος διατίθεται σε τρία μεγέθη. Η καλύπτρα δεν προστατεύει ενάντια στις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του HIV.

Η καλύπτρα πρέπει να παραμείνει στη θέση της για 6 ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή, αλλά όχι περισσότερο από 48 ώρες συνολικά. Εάν κάνετε σεξ ξανά εντός αυτού του χρονικού διαστήματος, δεν χρειάζεται να εφαρμόσετε ξανά σπερματοκτόνο.

Ενδεχομένως να χρειαστεί εκ νέου προσαρμογή της καλύπτρας μετά από τοκετό ή απώλεια ή αύξηση βάρους. Η τραχηλική καλύπτρα είναι λιγότερο αποτελεσματική σε γυναίκες που έχουν γεννήσει. Πρέπει να περιμένετε 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό για να χρησιμοποιήσετε την καλύπτρα, ούτως ώστε η μήτρα και ο τράχηλος να επανέλθουν στο φυσιολογικό τους μέγεθος.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα, οι κίνδυνοι και οι ανεπιθύμητες ενέργειες της τραχηλικής καλύπτρας;

Πλεονεκτήματα:

• Δεν επηρεάζει καθόλου την έκκριση των φυσικών ορμονών της γυναίκας.
• Δεν επηρεάζει την παραγωγή γάλακτος σε περίπτωση που θηλάζετε.
• Μπορεί να τοποθετηθεί έως και 40 ώρες πριν από το σεξ.

Πιθανοί κίνδυνοι και ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Επειδή το σπερματοκτόνο που χρησιμοποιείται με την τραχηλική καλύπτρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λοίμωξης από HIV από έναν μολυσμένο σύντροφο, πρέπει να χρησιμοποιείτε την τραχηλική καλύπτρα μόνο εάν έχετε έναν σεξουαλικό σύντροφο και τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας ανήκετε σε κατηγορία χαμηλού κινδύνου για λοίμωξη από τον HIV.
• Η χρήση της καλύπτρας μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό ή οσμές στον κόλπο.
• Για να αποφευχθεί ο αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης και συνδρόμου τοξικού σοκ, η τραχηλική καλύπτρα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της περιόδου.