Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι πάρα πολύ συχνή, ο καρκίνος όμως που μπορεί να προκαλέσει είναι πολύ σπάνιος.

1). Τι είναι ο ιός HPV;

Ο ιός HPV (Human Papilloma Virus) ή ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων – κονδυλωμάτων είναι ένας DNA ιός πολύ διαδεδομένος που μπορεί να προσβάλλει γυναίκες αλλά και άνδρες. Ανήκει σε μια μεγάλη οικογένεια ιών που κατατάσσονται με βάση τη διαφορετικότητα στο DNA τους και αριθμούν πάνω από 120 διαφορετικά στελέχη.

2). Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζω για τον HPV;

Ο HPV αποτελεί την αιτία της πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενης λοίμωξης παγκοσμίως. Το σύνολο του πληθυσμού θα έρθει κάποτε σε επαφή με κάποιον από τους ιούς HPV, όμως ένα πολύ μικρό ποσοστό θα εμφανίσει βλάβες από αυτούς. Ο ιός HPV συνδέεται αιτιολογικά με τα κονδυλώματα και με διάφορους καρκίνους όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

3). Ποια η πιθανότητα μια γυναίκα να έρθει σε επαφή με τον ιό HPV κατά τη διάρκεια της ζωής της;

Η πιθανότητα μια γυναίκα να έρθει σε επαφή με κάποιον από τους ιούς HPV κατά τη διάρκεια της ζωής της είναι 80 έως 90%.

4). Είναι όλοι οι HPV το ίδιο επικίνδυνοι;

Υπάρχουν περισσότεροι από 120 τύποι του ιού HPV. Οι 40 περίπου από αυτούς μπορούν να μεταδοθούν και να προκαλέσουν προβλήματα στο γεννητικό σύστημα ανδρών και γυναικών. Όλοι όμως οι τύποι του ιού δεν είναι το ίδιο επικίνδυνοι. Υπάρχουν οι ιοί χαμηλού ρίσκου (πχ. HPV6 και HPV 11), οι οποίοι προκαλούν ήπιες παροδικές λοιμώξεις ή κονδυλώματα (δερματικές βλάβες) των έξω γεννητικών οργάνων και δεν απειλούν τη ζωή των ασθενών. Άλλοι τύποι, 15 περίπου στον αριθμό (πχ. HPV 16 και HPV 18) συγκαταλέγονται στους υψηλού ρίσκου και μπορεί σε λίγους φορείς να προκαλέσουν επιμένουσες λοιμώξεις για πολλά χρόνια και σε ακόμα λιγότερους ασθενείς να οδηγήσουν στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πιο συχνά ή τον καρκίνου του κόλπου, του αιδοίου, του πρωκτού ή του πέους σπανιότερα.

5). Πως μεταδίδεται ο ιός HPV;

• Ο ιός αυτός μεταδίδεται με την τριβή (δέρμα με δέρμα) που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Η σεξουαλική επαφή δεν είναι απαραίτητο να περιλαμβάνει τη διείσδυση του πέους στον κόλπο. Και μόνο οι ερωτικές περιπτύξεις μπορεί να μεταφέρουν τον ιό από το ένα κύτταρο στο άλλο και από τον ένα σύντροφο στον άλλον. Η επαφή του δέρματος του όσχεου, του πέους, του αιδοίου, του κόλπου, του πρωκτού μπορεί να μεταφέρει τον ιό εύκολα στον σεξουαλικό σύντροφο. Η μετάδοση μπορεί να γίνει επίσης και με το στοματικό σεξ.
• Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια του τοκετού.
• Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί με τη χρήση σεξουαλικών βοηθημάτων – sex toys τα οποία χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα από περισσότερα του ενός άτομα.
• Ο ιός δεν μεταδίδεται από τη χρήση κοινόχρηστης τουαλέτας ή από πόμολα πόρτας.

Το προφυλακτικό αν και δεν προστατεύει 100% είναι ότι καλύτερο μπορεί να κάνει κάποιος για να προφυλαχθεί σε μεγάλο βαθμό τόσο από την μετάδοση του ιού HPV, όσο και από τα υπόλοιπα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.

6). Υπάρχει τρόπος να γνωρίζω αν έχω τον ιό HPV;

Το HPV DNA TEST μπορεί να προσδιορίσει εάν έχουμε και ποιόν συγκεκριμένα τύπο του ιού. Αυτό όμως δεν έχει καμία πρακτική αξία. Ειδικά στις νεότερες γυναίκες, προκαλεί μόνο στρες και περιττά έξοδα. Δεν έχει σημασία να γνωρίζουμε αν κάποιος ήρθε σε επαφή με τον ιό γιατί αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο. Σημασία έχει εάν ο ιός προκάλεσε κάποια βλάβη στο άτομο αυτό. Ελέγχουμε δηλαδή για την ύπαρξη δερματικών αλλοιώσεων (κονδυλωμάτων) και για την εμφάνιση προκαρκινικών αλλοιώσεων στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας με το test PAP. Το παραπάνω συμβαίνει γιατί οι περισσότερες λοιμώξεις από τον ιό HPV είναι παροδικές και υποκλινικές χωρίς να δίνουν κανένα σύμπτωμα. Η άμυνα του οργανισμού σύντομα κινητοποιείται και απομακρύνει τον ιό από τους περισσότερους φορείς.

7). Αν έχω κολλήσει κάποιον ιό υψηλού ρίσκου ποια η πιθανότητα να απαλλαγώ από αυτόν;

Η μόλυνση ακόμη και με κάποιον από τους ιούς HPV υψηλού ρίσκου καταστέλλεται σε ποσοστό 90% μέσα σε 2 – 3 χρόνια.

8). Σε πόσο χρονικό διάστημα από τη λοίμωξη από τον ιό HPV μπορεί να εμφανισθεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;

Από τη στιγμή της λοίμωξης με κάποιον ιό HPV υψηλού ρίσκου μέχρι την εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας συνήθως μεσολαβούν από 10 έως 30 χρόνια. Προϋπάρχουν αλλοιώσεις προκαρκινικές των κυττάρων του τραχήλου οι οποίες και μπορούν να αφαιρεθούν. Έτσι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εάν επέμβουμε έγκαιρα και προλαμβάνεται και θεραπεύεται.

9). Ζει ο HPV στο περιβάλλον;

Όχι. Ο ιός πεθαίνει στο περιβάλλον το πολύ σε 6 ώρες. Δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί μακριά από τα ανθρώπινα κύτταρα. Ενσωματώνεται στο DNA των κυττάρων μας και χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς τους προκειμένου να αναπαραχθεί.

10). Τι συμπτώματα προκαλεί η λοίμωξη από τον ιό HPV;

• Όταν πρόκειται για οξυτενή κονδυλώματα ο ασθενής εμφανίζει δερματικές βλάβες ορατές με γυμνό μάτι.
• Οι υποκλινικές λοιμώξεις από τον ιό και τα προκαρκινικά στάδια του καρκίνου του τραχήλου δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα.
• Συμπτώματα (αίμα, πόνο) εμφανίζει μόνο ο προχωρημένος διηθητικός καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

11). Πόσο καιρό μετά από την επαφή μου με τον HPV μπορεί να εμφανίσω λοίμωξη;

Ο χρόνος επώασης για να ξεκινήσει η λοίμωξη από τον HPV είναι από 15 μέρες μέχρι και 8 μήνες μετά την επαφή της ασθενούς με τον ιό.

Πολλές φορές όμως ο ιός υπάρχει από χρόνια μέσα στα κύτταρα μας και απλά κοιμάται μέχρι να βρει αδύναμη την άμυνα του οργανισμού μας και να αναζωπυρωθεί.

12). Μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς πότε κόλλησα τον ιό και από ποιον σύντροφο;

Όχι αυτό ούτε είναι δυνατόν να συμβεί ούτε έχει καμιά πρακτική αξία.

13). Η λοίμωξη από τον HPV καταλείπει ανοσία;

Όχι η φυσική λοίμωξη δεν δημιουργεί ανοσία. Μόνο εάν εμβολιασθούμε δημιουργούνται αντισώματα και είμαστε προστατευμένοι σε μεταγενέστερη έκθεση στον ιό.

14). Τι προκαλούν οι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι (γεννητικοί τύποι) του ιού HPV;

• Υποκλινικές παροδικές φλεγμονώδεις αλλοιώσεις στο επιθήλιο του τραχήλου της μήτρας.
• Οξυτενή κονδυλώματα στην περιοχή του κόλπου, του αιδοίου και του πρωκτού και των μηροβουβωνικών πτυχών. Τα κονδυλώματα δεν είναι καρκίνος και δεν μεταπίπτουν σε καρκίνο. Χρειάζονται όμως θεραπεία γιατί μεταδίδονται από άτομο σε άτομο και γιατί αποτελούν αισθητικά σοβαρότατο πρόβλημα.
• Θηλωμάτωση του λάρυγγα.
• Προκαρκινικές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας.
• Καρκίνο στο γεννητικό σύστημα (καρκίνο τραχήλου μήτρας, κόλπου, αιδοίου, πρωκτού, πέους) και καρκίνο στον στοματοφάρυγγα.

15). Μπορεί να εμφανίσω κονδυλώματα στον πρωκτό χωρίς ποτέ να έχω έρθει σε πρωκτική επαφή;

Ναι ο ιός έχει δυνατότητα όταν μολύνει κάποια κύτταρα να διασπείρετε και σε γειτονικά είτε μόνος του, είτε με τριβή ή ξύσιμο, ή ξύρισμα της περιοχής. Για αυτό και συχνά τον βρίσκουμε μακριά από το σημείο εισόδου.

16). Εάν χρησιμοποιώ προφυλακτικό κινδυνεύω από τον HPV;

Ναι γιατί το προφυλακτικό εμποδίζει τη μετάδοση του HPV κατά 85% περίπου αλλά όχι 100%. Αυτό συμβαίνει γιατί

1. Το προφυλακτικό δεν καλύπτει όλη την επιφάνεια του πέους.
2. Το προφυλακτικό συχνά κατά τη διάρκεια της επαφής σπάει.
3. Η μετάδοση του ιού γίνεται όπως είπαμε με την τριβή του δέρματος που περιλαμβάνουν οι ερωτικές περιπτύξεις και μπορεί να μεταδοθεί ακόμη και χωρίς τη διείσδυση του πέους.

17). Πως μπορώ να προφυλαχθώ από τον HPV;

1ον).Εμβολιασθείτε όλες οι γυναίκες για τον HPV.
2ον).  Επισκεφθείτε μία φορά κάθε χρόνο το γυναικολόγο σας και επαναλάβετε σε τακτική βάση τον προ συμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
3ον). Χρησιμοποιείται προφυλακτικό, ειδικά οι μικρότερες σε ηλικία που είστε και περισσότερο εκτεθειμένες και ευαίσθητες στον ιό.

18). Τι συμβαίνει όταν ερχόμαστε σε επαφή με τον ιό;

Οι περισσότερες περιπτώσεις του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από τον ιό HPV (Human Papilloma Virus) ή αλλιώς Ιό των Ανθρώπινων Κονδυλωμάτων. Ο ιός εισέρχεται στα κύτταρα του τραχήλου και προκαλεί αλλαγές σε αυτά. Ο ιός υπάρχει σε πολλούς τύπους. Κάποιοι από τους τύπους του ιού θεωρούνται υπεύθυνοι για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου, του αιδοίου, του πέους, του πρωκτού, του στόματος και του φάρυγγα. Οι τύποι του ιού που συσχετίζονται με αυτούς τους καρκίνους λέγονται τύποι υψηλού ρίσκου (High Risk Types). Οι ιοί των κονδυλωμάτων μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο κυρίως με την σεξουαλική επαφή. Η λοίμωξη από ιό των κονδυλωμάτων είναι πάρα πολύ συχνή. Τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα έχουν πιθανότητα 80 έως 90 % να έρθουν σε επαφή με κάποιον από τους τύπους του ιού σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Τα άτομα που μολύνονται από τον ιό δεν έχουν κανένα σύμπτωμα και οι περισσότεροι δεν θα εμφανίσουν ποτέ κάποια παθολογία ούτε θα γνωρίζουν ότι ήρθαν κάποτε σε επαφή με τον ιό.

Από το σύνολο των γυναικών που έχουν έρθει σε επαφή με κάποιον ιό υψηλού ρίσκου μόνο ελάχιστες από αυτές θα εμφανίσουν κάποτε στη ζωή τους καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Εξαιτίας της φυσικής ικανότητας του σώματος να πολεμά τις λοιμώξεις, οι περισσότερες HPV φλεγμονές (85 – 90%) υποχωρούν μόνες τους χωρίς καμία παρέμβαση. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να δημιουργηθούν μόνο ελαφρές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου (LGSIL) για σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι 3 – 4 χρόνια και μετά υποχωρούν μόνες τους, ο οργανισμός <<καθαρίζει>> από τη λοίμωξη και τα κύτταρα επανέρχονται στη φυσιολογική τους εικόνα.

Σε ένα μικρό ποσοστό των γυναικών ο ιός δεν υποχωρεί. Εάν η λοίμωξη επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα ονομάζεται επιμένουσα λοίμωξη. Επιμένουσα λοίμωξη με ιό HPV υψηλού ρίσκου μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου (HGSIL). Σοβαρές αλλοιώσεις που επιμένουν για πάνω από ένα με δύο χρόνια πρέπει να αφαιρούνται γιατί αυξάνει ο κίνδυνος να μεταπέσουν σε καρκίνο. Παράγοντες όπως το κάπνισμα, το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, λοίμωξη από τον ιό HIV, κακή διατροφή και καταστάσεις έντονου στρες φαίνεται να αυξάνουν την πιθανότητα για επιμένουσες λοιμώξεις του τραχήλου από τον ιό HPV. Όμως επιμένουσες λοιμώξεις και σοβαρές αλλοιώσεις εμφανίζονται και σε γυναίκες χωρίς παράγοντες κινδύνου.