Τι είναι η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση, στην οποία ο τύπος του ιστού του σχηματίζει την επένδυση της μήτρας (το ενδομήτριο) βρίσκεται εκτός της μήτρας.

Πόσο συχνή είναι η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση εμφανίζεται σε περίπου μία στις δέκα γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία. Εντοπίζεται συχνότερα σε γυναίκες που βρίσκονται ηλικιακά στη δεκαετία των 30 και των 40.

Πού εκδηλώνεται η ενδομητρίωση;

Οι περιοχές ενδομητρικού ιστού (συχνά αναφέρονται ως εμφυτεύματα) εμφανίζονται συχνότερα στις ακόλουθες θέσεις:

• Περιτόναιο
• Ωοθήκες
• Σάλπιγγες
• Στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας, της ουροδόχου κύστης, των ουρητήρων, του εντέρου και του ορθού.
• Στον Δουγλάσειο χώρο (τον χώρο πίσω από τη μήτρα)

Τι προβλήματα προκαλεί η ενδομητρίωση;

Τα εμφυτεύματα ενδομητρίωσης ανταποκρίνονται σε μεταβολές στα οιστρογόνα, μια θηλυκή ορμόνη. Τα εμφυτεύματα ενδέχεται να αναπτυχθούν και να αιμορραγήσουν, όπως συμβαίνει με την επένδυση της μήτρας κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου. Ο περιβάλλων ιστός μπορεί να υποστεί ερεθισμό, φλεγμονή και οίδημα. Η ρήξη και αιμορραγία αυτού του ιστού κάθε μήνα μπορεί επίσης να οδηγήσει στον σχηματισμό ουλώδους ιστού, ο οποίος ονομάζεται σύμφυση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συμφύσεις μπορούν να προκαλέσουν την προσκόλληση οργάνων μεταξύ τους. Η αιμορραγία, η φλεγμονή και ο σχηματισμός ουλών μπορούν να προκαλέσουν πόνο, ειδικά πριν και κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης.

Πώς συνδέεται η υπογονιμότητα με την ενδομητρίωση;

Περίπου το 40% των γυναικών με υπογονιμότητα έχουν ενδομητρίωση. Η φλεγμονή από την ενδομητρίωση μπορεί να βλάψει τα σπερματοζωάρια ή τα ωάρια, ή και να επηρεάσει τη μετακίνησή τους μέσω των σαλπίγγων και της μήτρας. Σε σοβαρές περιπτώσεις ενδομητρίωσης, οι σάλπιγγες μπορεί να φράξουν από τις συμφύσεις ή τον ουλώδη ιστό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης;

Το συνηθέστερο συμπτώμα της ενδομητρίωσης είναι ο χρόνιος πυελικός πόνος, ειδικά πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου. Πόνος μπορεί επίσης να υπάρχει και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Όταν υπάρχει ενδομητρίωση στο έντερο, τότε μπορεί να εμφανιστεί πόνος κατά τη διάρκεια των κενώσεων. Εάν η ενδομητρίωση επηρεάζει την ουροδόχο κύστη, υπάρχει περίπτωση πόνου κατά τη διάρκεια της ούρησης. Η βαριά αιμορραγία περιόδου είναι άλλο ένα σύμπτωμα της ενδομητρίωσης. Πολλές γυναίκες με ενδομητρίωση δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ενδομητρίωσης;

Ένας επαγγελματίας υγείας πραγματοποιεί αρχικά μια φυσική εξέταση, συμπεριλαμβανομένης της πυελικής εξέτασης. Ο κολπικος υπέρηχος βοηθά συχνά στην διάγνωση, ειδικά όταν υπάρχουν ενδομητριώματα ή σοκολατεοειδείς κύστεις (χαρακτηριστικά κυστικά μορφώματα που αναπτύσσονται στις ωοθήκες λόγω της ενδομητρίωσης). Ωστόσο, ο μόνος τρόπος για να επαληθευτεί η παρουσία ενδομητρίωσης είναι μια χειρουργική διαδικασία που ονομάζεται λαπαροσκόπηση. Ορισμένες φορές αφαιρείται μια μικρή ποσότητα ιστού κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Αυτό ονομάζεται βιοψία, η οποία και θέτει οριστικά την διάγνωση.

Πώς αντιμετωπίζεται η ενδομητρίωση;

Η θεραπεία της ενδομητρίωσης εξαρτάται από την έκταση της πάθησης, τα συμπτώματά σας και το αν θέλετε ή όχι να κάνετε παιδιά. Η ενδομητρίωση μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική επέμβαση ή και τα δύο. Όταν το κυρίαρχο πρόβλημα είναι ο πόνος, η πρώτη παρέμβαση είναι συνήθως φαρμακευτική.

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης;

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν αναλγητικά, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), και ορμονικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντισυλληπτικών χαπιών, των φαρμάκων μόνο με προγεσταγόνο και των αγωνιστών της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GNRH - ανάλογα). Τα ορμονικά φάρμακα βοηθούν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης του ενδομητρικού ιστού και μπορούν να αποτρέψουν τον σχηματισμό νέων συμφύσεων. Τα φάρμακα αυτά συνήθως δεν εξαλείφουν τον ενδομητρικό ιστό που υπάρχει ήδη.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά η ενδομητρίωση;

Υπάρχει η δυνατότητα χειρουργικής επέμβασης για την ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της γονιμότητας. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορούν να αφαιρεθούν και εμφυτεύματα ενδομητρίωσης.

Θεραπεύεται οριστικά η ενδομητρίωση με τη χειρουργική επέμβαση;

Μετά την επέμβαση, οι περισσότερες γυναίκες ανακουφίζονται από τον πόνο. Ωστόσο, ένα ποσοστό 40–80% των γυναικών εμφανίζουν ξανά πόνο εντός 2 ετών από την επέμβαση. Όσο πιο σοβαρή είναι η πάθηση, τόσο πιθανότερο είναι να επιστρέψει. Η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών ή άλλων φαρμάκων μετά την επέμβαση μπορεί να βοηθήσει στην παράταση της χρονικής περιόδου άνευ πόνου.

Τι γίνεται εάν εξακολουθώ να έχω σοβαρό πόνο που επιμένει ακόμα και μετά τη θεραπεία;

Εάν ο πόνος είναι βαριάς μορφής και δεν εξαφανίζεται μετά τη θεραπεία, η υστερεκτομή μπορεί να είναι η «έσχατη λύση». Η ενδομητρίωση είναι λιγότερο πιθανό να επανέλθει εάν αφαιρεθούν και οι ωοθήκες σας. Εάν διατηρήσετε τις ωοθήκες σας, η ενδομητρίωση είναι λιγότερο πιθανό να επανέλθει εάν αφαιρεθούν τα εμφυτεύματα ενδομητρίωσης κατά τη διάρκεια της υστερεκτομής.

Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να επιστρέψει ο πόνος ακόμη και αν αφαιρεθεί η μήτρα και οι ωοθήκες σας. Αυτό οφείλεται ενδεχομένως στο γεγονός ότι η ενδομητρίωσή σας δεν ήταν ορατή ή δεν μπορούσε να αφαιρεί κατά τη διάρκεια της επέμβασης.