Τι είναι ο καρκίνος του ενδομητρίου;

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ένας καρκίνος στο ενδομήτριο, στην επένδυση δηλαδή της μήτρας. Είναι ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου που προσβάλλει τα αναπαραγωγικά όργανα των γυναικών. Ο τύπος καρκίνου του ενδομητρίου που συναντάται συχνότερα (τύπος 1) αναπτύσσεται αργά. Πιο συχνά εντοπίζεται μόνο στο εσωτερικό της μήτρας. Ο τύπος 2 είναι πιο σπάνιος. Αναπτύσσεται ταχύτερα και τείνει να εξαπλώνεται σε άλλες περιοχές του οργανισμού.

Πώς εκδηλώνεται ο καρκίνος του ενδομητρίου;

Ο καρκίνος του ενδομητρίου εκδηλώνεται όταν τα κύτταρα του ενδομητρίου αρχίζουν να αναπτύσσονται υπερβολικά γρήγορα. Η επένδυση της μήτρας μπορεί να εμφανίσει αυξημένο πάχος σε συγκεκριμένα σημεία. Αυτές οι περιοχές αυξημένου πάχους μπορεί να σχηματίσουν μια μάζα ιστού που ονομάζεται όγκος. Τα καρκινικά κύτταρα μπορεί επίσης να εξαπλωθούν (να κάνουν μετάσταση) σε άλλες περιοχές του οργανισμού.

Τι είναι η ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία (Υπερπλασία) του ενδομητρίου (EIN);

Η Υπερπλασία ή ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του ενδομητρίου (EIN), είναι μια πάθηση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του ενδομητρίου τύπου 1. Στην EIN, περιοχές του ενδομητρίου αναπτύσσουν πολύ μεγάλο πάχος και εμφανίζουν αλλαγές που μοιάζουν με καρκίνο. Η μη φυσιολογική μητρορραγία είναι ένα σύνηθες σημείο της EIN. Η διάγνωση και θεραπεία της EIN μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξή της σε καρκίνο.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του ενδομητρίου; 

Ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του ενδομητρίου είναι οι εξής:

• Ηλικία: Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου διαγιγνώσκονται σε γυναίκες που βρίσκονται μετά την εμμηνόπαυση και στα μέσα της δεκαετίας των 60.
• Επίπεδο ορμονών: Τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης στον οργανισμό της γυναίκας μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο που διατρέχει όσον αφορά τον καρκίνο του ενδομητρίου. Όταν τα οιστρογόνα υπάρχουν χωρίς αρκετή προγεστερόνη, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην υπερβολική πάχυνση του ενδομητρίου. Η κατάσταση αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκες με ακανόνιστη περίοδο, κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης και της εμμηνόπαυσης, και με συγκεκριμένες ιατρικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ ή PCOS). Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε γυναίκες που έχουν μήτρα, οι οποίες χρησιμοποιούν θεραπεία μόνο με οιστρογόνα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
• Παχυσαρκία: Ένας δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) της τάξης του 25 ή μεγαλύτερος αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του ενδομητρίου. Όσο αυξάνεται ο ΔΜΣ, τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος του καρκίνου.
• Η Αρτηριακή Υπέρταση: Συνήθως συνυπάρχει με την παχυσαρκία.
• Ο Σακχαρώδης Διαβήτης: Συνήθως συνυπάρχει με το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) ή με την παχυσαρκία.
• Γενετικοί παράγοντες: Το σύνδρομο Lynch είναι μια κληρονομική πάθηση που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, καρκίνου των ωοθηκών, καρκίνου του ενδομητρίου και άλλων τύπων καρκίνου. Προκαλείται από μια μεταβολή ή μετάλλαξη σε ένα γονίδιο, η οποία μεταδίδεται από γενιά σε γενιά εντός μιας οικογένειας. 

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του ενδομητρίου;

Οι περισσότερες γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου αναπτύσσουν συμπτώματα σε πρώιμο στάδιο της νόσου. Το πιο σύνηθες σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η μη φυσιολογική μητρορραγία. Για τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, αυτό περιλαμβάνει ακανόνιστη αιμορραγία περιόδου, σταγονοειδή αιμορραγία και αιμορραγία ανάμεσα στις περιόδους. Για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, κάθε αιμορραγία θεωρείται μη φυσιολογική. Τα συμπτώματα του προχωρημένου καρκίνου του ενδομητρίου περιλαμβάνουν κοιλιακό ή πυελικό πόνο, φούσκωμα, γρήγορη αίσθηση πληρότητας από την κατανάλωση φαγητού και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης.

Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου; 

Δεν υπάρχουν εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου για τον εντοπισμό του καρκίνου του ενδομητρίου σε γυναίκες χωρίς συμπτώματα. Εάν είστε μετεμμηνοπαυσιακή, κάθε μη φυσιολογική αιμορραγία πρέπει να ελέγχεται. Αρχικά μπορεί να υποβληθείτε σε διακολπικό υπερηχογράφημα. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης μετράται το πάχος του ενδομητρίου και το μέγεθος της μήτρας. Η πάχυνση του ενδομητρίου (πάνω από 4 mm) σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερες εξετάσεις.

Η πρότυπη μέθοδος διάγνωσης του καρκίνου του ενδομητρίου είναι με βιοψία του ενδομητρίου. Στη διαδικασία αυτή συλλέγεται ένα δείγμα από το ενδομήτριο, το οποίο εξετάζεται στο μικροσκόπιο. Η εξέταση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί στο ιατρείο του γυναικολόγου σας. Μια άλλη μέθοδος δειγματοληψίας από το ενδομήτριο είναι μέσω διαστολής και απόξεσης (D&C). Ένα όργανο με κάμερα και φωτισμό, το οποίο ονομάζεται υστεροσκόπιο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καθοδήγηση αυτής της διαδικασίας. Χορηγείται αναισθησία για να αισθανθείτε πιο άνετα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Εάν είστε προεμμηνοπαυσιακή, ο γυναικολόγος σας θα εξετάσει τα σημεία και τα συμπτώματά σας, την ηλικία σας και άλλους ιατρικούς παράγοντες, πριν αποφασίσει εάν απαιτείται βιοψία. Το υπερηχογράφημα δεν είναι χρήσιμο για τη διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του ενδομητρίου;

Ο καρκίνος του ενδομητρίου αντιμετωπίζεται συνήθως χειρουργικά. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης αφαιρείται ο τράχηλος και η μήτρα (ολική υστερεκτομή), καθώς και οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες (σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή). Μπορεί επίσης να αφαιρεθούν λεμφαδένες και άλλοι ιστοί, οι οποίοι θα εξεταστούν για να διαπιστωθεί εάν περιέχουν καρκίνο.

Μετά την επέμβαση προσδιορίζεται το στάδιο της νόσου. Η σταδιοποίηση βοηθά τον γιατρό να αποφασίσει εάν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία, όπως χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία. Τα στάδια του καρκίνου κυμαίνονται από το Ι έως το IV. Το στάδιο IV είναι το πιο προχωρημένο. Το στάδιο του καρκίνου επηρεάζει τη θεραπεία και την έκβαση.

Πώς χρησιμοποιείται η ορμονοθεραπεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου του ενδομητρίου;

Η θεραπεία με προγεστερόνη είναι μια θεραπευτική επιλογή για τις γυναίκες που θέλουν να κάνουν παιδιά στο μέλλον ή για τις γυναίκες που δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση για άλλους ιατρικούς λόγους. Η επιλογή αυτή συνιστάται συνήθως μόνο για γυναίκες που:

• έχουν καρκίνο που αναπτύσσεται αργά και δεν έχει φτάσει στη μυϊκή στοιβάδα της μήτρας
• δεν έχουν καρκίνο εκτός της μήτρας
• είναι σε καλή κατάσταση υγείας εν γένει και μπορούν να λάβουν προγεσταγόνο
• κατανοούν ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις μελλοντικές εκβάσεις είναι περιορισμένες

Σε ορισμένες γυναίκες ενδέχεται να υπάρχει η δυνατότητα να διατηρηθούν οι ωοθήκες κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Η διατήρηση των ωοθηκών σημαίνει ότι μπορεί να έχετε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσετε τα δικά σας ωάρια για εξωσωματική γονιμοποίηση. Η επιλογή αυτή δεν ενδείκνυται για όλες τις περιπτώσεις και πρέπει να ακολουθείται κατόπιν διαβούλευσης με την ιατρική ομάδα σας.

Τι συμβαίνει μετά τη θεραπεία για τον καρκίνο του ενδομητρίου; 

Μετά τη θεραπεία σας για τον καρκίνο του ενδομητρίου, θα πρέπει να πραγματοποιείτε τακτικές επισκέψεις σε επαγγελματίες υγείας. Σκοπός αυτών των επισκέψεων είναι να διασφαλιστεί ότι παραμένετε υγιής. Ωστόσο, στην περίπτωση της νόσου σταδίου Ι, το 90% των γυναικών δεν θα έχουν κανένα σημείο καρκίνου για 5 ή και περισσότερα χρόνια μετά τη θεραπεία.

Μετά τη θεραπεία για τον καρκίνο συνιστάται η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης μπορούν να επιτείνουν τους μακροχρόνιους κινδύνους υγείας στις γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου τύπου 1. Η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στον περιορισμό αυτών των κινδύνων.