Τι είναι η υπερπλασία του ενδομητρίου; 

Η υπερπλασία του ενδομητρίου συμβαίνει όταν το ενδομήτριο, δηλαδή η επένδυση της μήτρας, γίνεται πολύ παχύ. Δεν είναι καρκίνος, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο της μήτρας.

Πώς μεταβάλλεται φυσιολογικά το ενδομήτριο καθ' όλη τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου;

Το ενδομήτριο μεταβάλλεται καθ' όλη τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου ως απάντηση στις ορμόνες. Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του κύκλου, η ορμόνη οιστρογόνο παράγεται από τις ωοθήκες. Το οιστρογόνο προκαλεί την αύξηση και πάχυνση της επένδυσης, ώστε να προετοιμάσει τη μήτρα για την εγκυμοσύνη. Στο μέσο του κύκλου απελευθερώνεται ένα ωάριο από μία από τις ωοθήκες (ωορρηξία). Ακολούθως της ωορρηξίας, αρχίζουν να αυξάνονται τα επίπεδα μιας άλλης ορμόνης που ονομάζεται προγεστερόνη. Η προγεστερόνη προετοιμάζει το ενδομήτριο για την υποδοχή και θρέψη του γονιμοποιημένου ωαρίου. Εάν δεν προκύψει εγκυμοσύνη, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης μειώνονται. Η μείωση της προγεστερόνης αποτελεί το έναυσμα για την έμμηνο ρύση ή την αποβολή της επένδυσης. Μόλις αποβληθεί πλήρως η επένδυση, ξεκινά ένας νέος έμμηνος κύκλος.

Τι προκαλεί την υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η συχνότερη αιτία της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η περίσσεια ποσότητα οιστρογόνων χωρίς προγεστερόνη. Εάν δεν λάβει χώρα ωορρηξία, η προγεστερόνη δεν παράγεται και η επένδυση δεν αποβάλλεται. Το ενδομήτριο μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται ως απάντηση στα οιστρογόνα. Τα κύτταρα που συνθέτουν την επένδυση μπορεί να «στριμωχτούν» μεταξύ τους και να καταστούν μη φυσιολογικά. Η κατάσταση αυτή, η οποία ονομάζεται υπερπλασία, μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο σε ορισμένες γυναίκες.

Πότε συμβαίνει η υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου συμβαίνει συνήθως μετά την εμμηνόπαυση, όταν η ωορρηξία σταματά και δεν παράγεται πλέον προγεστερόνη. Μπορεί επίσης να συμβεί κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης, όταν η ωορρηξία δεν λαμβάνει χώρα τακτικά. Παρακάτω περιγράφονται ορισμένες άλλες περιστάσεις στις οποίες οι γυναίκες μπορεί να έχουν υψηλά επίπεδα οιστρογόνων και όχι αρκετή προγεστερόνη:

• Χρήση φαρμάκων που δρουν όπως τα οιστρογόνα
• Μακροχρόνια χρήση υψηλών δόσεων οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση (σε γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή)
• Ακανόνιστη περίοδος, ειδικά στις περιπτώσεις που αυτή σχετίζεται με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) ή υπογονιμότητα
• Παχυσαρκία 

Ποιοι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με την υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε γυναίκες με τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου:

• Ηλικία άνω των 35 ετών
• Λευκή φυλή
• Δεν έχει μείνει ποτέ έγκυος
• Μεγαλύτερη ηλικία κατά την εμμηνόπαυση
• Νεαρή ηλικία έναρξης της περιόδου
• Υπέρταση
• Ατομικό ιστορικό συγκεκριμένων παθήσεων, όπως σακχαρώδης διαβήτης, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, νόσος της χοληδόχου κύστης ή νόσος του θυρεοειδούς
• Παχυσαρκία
• Κάπνισμα
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών, του παχέος εντέρου ή της μήτρας 

Ποιοι είναι οι τύποι της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου ταξινομείται ως απλή ή σύνθετη. Ταξινομείται επίσης με βάση την παρουσία ή απουσία συγκεκριμένων κυτταρικών μεταβολών. Εάν υπάρχουν μη φυσιολογικές μεταβολές, τότε καλείται άτυπη. Οι όροι αυτοί συνδυάζονται για την περιγραφή του συγκεκριμένου τύπου της υπερπλασίας:

• Απλή υπερπλασία
• Σύνθετη υπερπλασία
• Απλή υπερπλασία με ατυπία
• Σύνθετη υπερπλασία με ατυπία 

Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Το πιο συνηθισμένο σημείο της υπερπλασίας είναι η μη φυσιολογική μητρορραγία. Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα, πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας:

• Αιμορραγία κατά τη διάρκεια της περιόδου, η οποία είναι πιο βαριά ή διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο
• Κύκλος περιόδου με διάρκεια μικρότερη των 21 ημερών (μετρώντας από την πρώτη ημέρα μιας περιόδου έως την πρώτη ημέρα της αιμορραγίας της επόμενης περιόδου)
• Οποιαδήποτε αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση 

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Υπάρχουν πολλές αιτίες για τη μη φυσιολογική μητρορραγία. Εάν έχετε μη φυσιολογική αιμορραγία και είστε 35 ετών και άνω ή εάν είστε κάτω των 35 ετών και η μη φυσιολογική αιμορραγία σας δεν αποκαταστάθηκε με φαρμακευτική αγωγή, ο γιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει διαγνωστικές εξετάσεις για υπερπλασία του ενδομητρίου και καρκίνο.

Μπορεί να υποβληθείτε σε διακολπικό υπερηχογράφημα για τη μέτρηση του πάχους του ενδομητρίου. Στην εξέταση αυτή τοποθετείται μια μικρή συσκευή στον κόλπο σας. Τα ηχητικά κύματα από τη συσκευή μετατρέπονται σε εικόνες των πυελικών οργάνων. Εάν το ενδομήτριο είναι παχύ, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχει υπερπλασία του ενδομητρίου.

Ο μοναδικός τρόπος για την επαλήθευση της παρουσίας καρκίνου είναι η λήψη ενός μικρού δείγματος ιστού από το ενδομήτριο και η εξέτασή του στο μικροσκόπιο. Αυτό μπορεί να γίνει με βιοψία του ενδομητρίου, διαστολή και απόξεση ή υστεροσκόπηση.

Ποιες θεραπείες είναι διαθέσιμες για την υπερπλασία του ενδομητρίου;

Σε πολλές περιπτώσεις, η υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να αντιμετωπιστεί με προγεσταγόνο. Το προγεσταγόνο χορηγείται από το στόμα, σε μια ενδομήτρια συσκευή ή με τη μορφή κολπικής κρέμας. Η ποσότητα και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία και τον τύπο της υπερπλασίας σας. Η θεραπεία με προγεστίνη μπορεί να προκαλέσει κολπική αιμορραγία όπως αυτή της περιόδου.

Εάν έχετε άτυπη υπερπλασία, και ειδικότερα σύνθετη άτυπη υπερπλασία, ο κίνδυνος καρκίνου είναι αυξημένος. Η υστερεκτομή είναι συνήθως η καλύτερη θεραπευτική επιλογή εάν δεν έχετε σκοπό να κάνετε παιδιά.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω στην πρόληψη της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Μπορείτε να κάνετε τα ακόλουθα για να μειώσετε τον κίνδυνο υπερπλασίας του ενδομητρίου:

• Εάν παίρνετε οιστρογόνα μετά την εμμηνόπαυση, πρέπει επίσης να πάρετε προγεστίνη ή προγεστερόνη.
• Εάν η περίοδός σας είναι ακανόνιστη, τότε ενδεχομένως να σας υποδειχθεί η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών. Αυτά περιέχουν οιστρογόνα και προγεστίνη. Μπορεί επίσης να λάβετε άλλες μορφές προγεστίνης.
• Εάν είστε υπέρβαρη, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει. Ο κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου αυξάνεται με τον βαθμό της παχυσαρκίας.