Τι είναι η δυσπαρευνία και πόσο συχνά εμφανίζεται;

Ο πόνος που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και εντοπίζεται στα γεννητικά όργανα της γυναίκας και πέριξ αυτών, λέγεται δυσπαρευνία. Η επώδυνη σεξουαλική επαφή είναι αρκετά συχνό φαινόμενο. Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να αποτελεί ένα χρόνιο πρόβλημα που ταλαιπωρεί τη γυναίκα. Μπορεί να οδηγήσει στην άμεση διακοπή της σεξουαλικής επαφής λόγω της έντασης του πόνου ή λόγω επαναλαμβανόμενης εμφάνισης να προκαλέσει στη γυναίκα άγχος, φόβο, αρνητική σεξουαλική συμπεριφορά και αποφυγή της ερωτικής επαφής. Τουλάχιστον 2 στις 3 γυναίκες βιώνουν κάποτε στη σεξουαλική τους ζωή το φαινόμενο της δυσπαρεύνιας.

Που εντοπίζεται ο πόνος;

Ο πόνος μπορεί να αφορά τα έξω γεννητικά όργανα (αιδοίο), την οσφύ (τη μέση της γυναίκας), τις αρθρώσεις του ισχίου, την είσοδο του κόλπου, τον κόλπο, πόνος που μοιάζει με τις κράμπες της μήτρας κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς, πόνος κατά μήκος της ουρήθρας στο πάνω μέρος του κόλπου, μπορεί να είναι χαμηλά στην κοιλιά στο ύψος της ουροδόχου κύστεως, να εμφανίζεται στην κοιλιά μόνο από τη μια πλευρά ή και αμφοτερόπλευρα χαμηλά τόσο δεξιά όσο και αριστερά, μπορεί να επεκτείνεται σε όλη την κοιλιά της ασθενούς ή να αντανακλά προς τα πίσω και μερικές φορές να συνοδεύεται από κολπική αιμόρροια, ζάλη, τάση για έμετο ή αίσθημα καύσου, κνησμό, κολπική υπερέκκριση, δύσοσμα υγρά από τον κόλπο, συχνουρία, πόνο στην ούρηση, ελαφρύ πυρετό ή σύσπαση των μυών του κόλπου (κολεόσπασμος).

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή στις γυναίκες; 

• Ενδομητρίωση. Σε αυτή την κατάσταση υπάρχει έκτοπος ενδομητρικός ιστός σε θέσεις έξω από τη μήτρα, όπως οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες και το περιτόναιο (δηλαδή κύτταρα όπως αυτά που πρέπει να υπάρχουν μόνο στο εσωτερικό της μήτρας). Οι γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση συνήθως πονάνε στην περίοδο αλλά δεν είναι λίγες και αυτές που εμφανίζουν πόνο κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών τους επαφών.
• Τραυματισμός του αιδοίου ή του κόλπου. Κατά τη διάρκεια βίαιης σεξουαλικής επαφής σε μικρής ηλικίας γυναίκες που έχουν στενή είσοδο του κόλπου, ή κατά τη διάρκεια σεξουαλικής επαφής σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση που εμφανίζουν ξηρότητα στον κόλπο, όταν γίνεται χρήση αιχμηρών σεξουαλικών βοηθημάτων, η περινεοτομία και αυτόματες ρήξεις του κόλπου και του αιδοίου μετά από κολπικό τοκετό και σε πρόσκρουση του αιδοίου σε σκληρές επιφάνειες (ατύχημα με καρέκλα ή σέλα ποδηλάτου) μπορεί να δημιουργηθεί τραύμα το οποίο και οδηγεί σε δυσπαρεύνια για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Πολλά από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν πόνο στην επαφή με κυριότερο εκπρόσωπο τον έρπη των γεννητικών οργάνων.
• Κύηση (έναρξη αποβολής ή εξωμήτριος κύηση). Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής μια γυναίκα μπορεί να αρχίσει να πονά και να έχει αίμα γιατί ξεκινά αποβολή του εμβρύου. Άλλες φορές μπορεί να συμβεί ρήξη εξωμητρίου κύησης στη σάλπιγγα της γυναίκας και να εμφανιστεί οξύς κοιλιακός πόνος κατά την επαφή που μπορεί να συνοδεύεται από ζάλη και αίσθημα λιποθυμίας.
• Σεξουαλική επαφή μετά από γυναικολογικό χειρουργείο ή καισαρική τομή. Αν και σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουμε τραυματισμό του κόλπου ή του αιδοίου, μπορεί να εμφανιστεί δυσπαρεύνια εάν οι σεξουαλικές επαφές ξεκινήσουν πολύ νωρίς. Συνήθως σταδιακά το πρόβλημα υποχωρεί μόνο του.
• Ξηρότητα του κόλπου (Κλιμακτήριος και εμμηνόπαυση). Στη διάρκεια της κλιμακτηρίου και ειδικά όταν εγκατασταθεί η εμμηνόπαυση λόγω της ελάττωσης των οιστρογόνων πολλές γυναίκες υποφέρουν από ξηρότητα του κόλπου, μη επαρκή λίπανση κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών επαφών και λεπτό κολπικό επιθήλιο που τραυματίζεται πολύ εύκολα. Συνυπάρχει πολλές φορές με ελάττωση της libido των γυναικών αυτών. Έτσι εμφανίζουν συχνά σοβαρή δυσπαρεύνια που τις οδηγεί στο να αποφεύγουν συστηματικά την σεξουαλική επαφή. Σπανιότερα η όχι επαρκής λίπανση του κόλπου και η ελάττωση της libido μπορεί να εμφανίζεται κατά τη διάρκεια λήψης αντισυλληπτικών δισκίων.
• Κύστεις ωοθηκών. Μια ευμεγέθης απλή ορώδης κύστη, η κύστη του ωχρού σωματίου, ενδομητριωσική – σοκολατοειδής κυστη, πολύ μεγάλα μορφώματα καλοήθη όπως είναι το βλεννώδες κυσταδένωμα ή όγκοι κακοήθεις των ωοθηκών, ακόμα και η ωορρηξία όπου σπάει το ωοθυλάκιο, μπορεί να προκαλέσουν χρόνιο ή οξύ πόνο κατά την επαφή.
• Ινομυώματα. Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας που μπορούν να φτάσουν σε αρκετά μεγάλο μέγεθος και να δημιουργούν πόνο κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών επαφών.
• Οπίσθια κλίση και κάμψη της μήτρας. Σε αυτή την περίπτωση το πέος του άντρα εύκολα χτυπά, καθώς εισέρχεται στον κόλπο, πάνω στον τράχηλο , μετακινεί βίαια τη μήτρα και προκαλεί πόνο στη γυναίκα.
• Κολπίτιδα – τραχηλίτιδα. Η φλεγμονή του κόλπου και του τραχήλου η οποία μπορεί να προκαλέσει δυσπαρεύνια είναι φαινόμενο αρκετά συχνό με πιο συνηθισμένο την μυκητιασική κολπίτιδα και την κολπίτιδα από τον αιμόφιλο του κόλπου που προκαλούν κάψιμο, τσούξιμο, φαγούρα(κνησμό), κοκκίνισμα (ερυθρότητα), έντονη κολπική έκκριση με δύσοσμα ή άσπρα πηχτά υγρά και φυσικά πόνο κατά την είσοδο του πέους στον κόλπο.
• Σαλπιγγίτιδα – εξαρτηματίτιδα. Φλεγμονή των σαλπίγγων οξεία ή χρόνια με χλαμύδια, γονόκκοκο, μυκόπλασμα, ουρεόπλασμα, τριχομονάδες και άλλα μικρόβια μπορεί να προκαλούν χρόνιο πυελικό άλγος που επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
• Κύστη βαρθολίνειου αδένα. Συχνή διόγκωση του βαρθολίνειου αδένα που βρίσκεται στη είσοδο του κόλπου, όταν αυτός φλεγμαίνει μπορεί να προκαλέσει πόνο πριν ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
• Κολεόσπασμος - Ψυχολογικοί λόγοι. Πολύ συχνή αιτία στην οποία η γυναίκα ακούσια κάνει σύσπαση των μυών του κόλπου και δεν δύναται να έχει σεξουαλική επαφή ή πονά εντόνως κατά τη διάρκεια αυτής. Συνήθως υπάρχουν προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες που δημιουργούν φόβο ή η γυναίκα έχει ελαττωμένη libido λόγω συνοδών ψυχολογικών προβλημάτων ή στρεσογόνων καταστάσεων που διαταράσσουν την ψυχική της ηρεμία.

Ποια είναι η θεραπεία της δυσπαρευνίας;

Η θεραπεία έχει να κάνει με την αποκάλυψη του αιτίου που προκαλεί τον πόνο κατά την επαφή. Η γυναίκα πρέπει να επισκεφθεί άμεσα τον γυναικολόγο της. Επιβάλλεται η λήψη λεπτομερέστατου ιατρικού ιστορικού. Στη συνέχεια ο γιατρός της θα κάνει έναν πλήρη γυναικολογικό, εργαστηριακό και υπερηχογραφικό έλεγχο και με τη συνεργασία της ασθενούς μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στην πλειονότητα τουλάχιστον των περιπτώσεων.